GIẢI THÍCH
BỘ GIÁO LUẬT NĂM 1983
CỦA HỘI THÁNH CÔNG GIÁO
Tác giả: Lm. Giacôbê Phạm Văn Phượng, OP.
***
***
Lời giới thiệu:
Ngày 25-01-1959, Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII đã loan báo triệu tập Công Đồng Chung Vatican II, đồng thời cũng tuyên bố rằng, biến cố này là một sự chuẩn bị cần thiết cho việc canh tân Giáo Luật, được Đức Giáo Hoàng Benedict XV công bố ngày 27-05-1917, và chính thức có hiệu lực từ ngày 19-05-1918 (Quen gọi là Bộ Giáo Luật 1917).
Để thực hiện việc canh tân Giáo luật, một công việc không hề giản đơn, ngày 28-03-1963, Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII đã thiết lập “Ủy Ban Duyệt Xét Lại Giáo Luật”, với Đức Hồng Y Phêrô Ciriaci làm chủ tịch và Đức ông Giacomo Violardo làm thư ký. Ngày 17-04-1964, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã bổ sung thêm 70 vị cố vấn vào Ủy Ban này; và sau này Đức Giáo Hoàng còn đặt thêm các Hồng Y thành viên khác cũng như nhiều cố vấn đến từ khắp nơi trên hoàn cầu để cộng tác hoàn thành công việc của Ủy Ban này.
Sau 24 năm kể từ khi Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII tuyên bố tu chính lại Bộ Giáo Luật 1917, ngày 25-01-1983, Qua Tông Hiến “Sacrae Disciplinae Leges”, Đức Giáo Hoàng Gioan Phalô II đã quyết định công bố “Bộ Giáo Luật mới” cho toàn thể Giáo Hội Công Giáo Toàn Cầu (Quen gọi là Bộ Giáo Luật 1983); và chính thức có hiệu lực pháp lý từ thứ tư lễ Tro năm 1983. Trong Tông Hiến này, Ðức Giáo Hoàng không những giải thích lý do của việc tu chính Bộ Giáo Luật, nhưng nhất là lý do hiện hữu của luật pháp trong Giáo Hội. Mục đích của luật lệ không những chỉ nhằm duy trì trật tự trong Giáo Hội xét như là một cộng đoàn, nhưng nhất là nhằm phục vụ sứ mạng mà Ðức Kitô đã trao phó: thông truyền các ân huệ cứu rỗi, đặc biệt là Lời Chúa và các Bí Tích.
Để mọi Kitô hữu hiểu rõ hơn cũng như nhắm đến thiện ích chung của toàn thể Giáo hội, đặc biệt Giáo hội Việt Nam, Học viện Đaminh xin gửi đến quý vị bản “Giải thích BỘ GIÁO LUẬT NĂM 1983” do linh mục Giacôbê Phạm Văn Phượng, OP. biên soạn.
***
MỤC LỤC
BỘ GIÁO LUẬT 1983
PHẦN DẪN NHẬP
I. Giáo luật
II. Lịch sử lập pháp của Giáo hội
III. Bộ Giáo luật 1983
IV. Những chiều kích mới của bộ Giáo luật
V. Bố cục của bộ Giáo luật
QUYỂN I : NHỮNG QUI TẮC TỔNG QUÁT
I. Dẫn nhập
II. Những điều mở đầu
III. Luật Giáo hội
IV. Tục lệ
V. Luật hành chánh của Giáo hội
VI. Thể nhân và pháp nhân
VII. Hành vi pháp lý
VIII. Quyền lãnh đạo
IX. Giáo vụ
X. Thời hiệu và cách tính thời gian
QUYỂN II : DÂN THIÊN CHÚA
Phần I : Các tín hữu Kitô
I. Các tín hữu Kitô nói chung
II. Nghĩa vụ và quyền lợi của những tín hữu Kitô giáo dân
III. Các thừa tác viên thánh hay giáo sĩ
IV. Giáo sĩ nhập tích giáo phận
V. Nghĩa vụ và quyền lợi của các giáo sĩ
VI. Giám vụ đối địa
VII. Những hiệp hội các tín hữu Kitô
Phần II : Cơ cấu phẩm trật của Giáo hội
I. Quyền tối thượng của Giáo hội
II. Các giáo hội địa phương
III. Những tổ chức kết hợp các giáo hội địa phương
IV. Tổ chức nội bộ của các giáo hội địa phương
V. Hội đồng giáo phận
VI. Tòa giám mục giáo phận
VII. Các hội đồng trong giáo phận
VIII. Các giáo xứ, các linh mục chính xứ và phó xứ
IX. Các chức vụ khác trong giáo hội địa phương
Phần III : Các tu hội đời sống thánh hiến và các hội đời sống tông đồ
I. Dẫn nhập
II. Những qui tắc chung
III. Các tu hội dòng
IV. Lãnh đạo các tu hội
V. Thâu nhận ứng sinh và huấn luyện thành viên
VI. Nghĩa vụ và quyền lợi của các tu hội
VII. Việc tông đồ của các tu hội
VIII. Các thành viên rời tu hội
IX. Các tu hội đời
X. Các hội đời sống tông đồ
QUYỂN III : NHIỆM VỤ GIÁO HUẤN CỦA GIÁO HỘI
I. Những điều dẫn nhập
II. Thừa tác vụ Lời Chúa
III. Hoạt động truyền giáo của Giáo hội
IV. Giáo dục Công giáo
V. Các phương tiện truyền thông xã hội và sách báo
QUYỂN IV : NHIỆM VỤ THÁNH HÓA CỦA GIÁO HỘI
Phần I : Các bí tích
I. Một vài khái niệm
II. Bí tích Rửa tội
III. Bí tích Thêm sức
IV. Bí tích Thánh Thể
V. Bí tích Sám hối
VI. Bí tích Xức dầu bệnh nhân
VII. Bí tích Truyền chức thánh
VIII. Bí tích Hôn nhân
Phần II : Các việc phụng tự khác
Phần III : Nơi thánh và thời gian thánh
QUYỂN V : TÀI SẢN TRẦN THẾ CỦA GIÁO HỘI
QUYỂN VI : CHẾ TÀI TRONG GIÁO HỘI
I. Tội phạm và hình phạt
II. Hình phạt cho từng tội phạm
QUYỂN VII : TỐ TỤNG
I. Xử án nói chung
II. Tố tụng hộ sự
III. Một số vụ tố tụng đặc biệt
IV. Tố tụng hình sự
V. Thượng cầu hành chánh