Phái Tính Trong Thánh Kinh

– Bất cứ xã hội nào cũng có những qui định kiểm soát chặt chẽ những hoạt động của phái tính,

– Phái tính luôn là một xung lực bùng nổ muốn thoát khỏi những qui định ràng buộc của xã hội. Lý do của hiện tượng này:

+ vì phái tính góp phần duy trì và phát triển đoàn thể.

+ phái tính mang trong mình năng lực phá hủy những trật tự xã hội.

Vì thế, người ta thấy tình dục luôn được xã hội hóa, và bị kiểm soát rất chặt. Nhưng nó vẫn tìm cách thoát khỏi những ảnh hưởng kiểm soát của xã hội để trở nên nơi khám phá và làm biểu lộ bản thân (surgissement de la personne), nơi qua đó, con người thoát khỏi áp lực của xã hội.

Do đó, ý nghĩa nhân văn của tình dục nằm trong cái tương quan này, một tương quan khó khăn và yếu ớt, giữa một bên là ngôn ngữ (langage) của xã hội để qui định phái tính, và bên kia là lời nói (parole) của cá nhân. Xã hội đặt ra những luật lệ và xác định ý nghĩa của tính dục, còn cá nhân qua kinh nghiệm tương quan tính dục, lại tìm được một nơi để khẳng định tự do của mình. Điểm chính yếu của luân lý nằm ở giữa một bên là nhu cầu của xã hội, những điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của nó, và bên kia là niềm hy vọng giúp thực hiện dự án giải phóng của một số người. Vì thế cần định nghĩa tính hợp pháp của những luật lệ xã hội và tính hợp pháp của những dự án cá nhân vốn chống lại những định chế xã hội trong lãnh vực này.

Thực ra các nghiên cứu khoa học chỉ có thể đặt vấn đề, nhưng không phán quyết được tính hợp pháp của những giải pháp con người đã có thể đưa ra. Muốn trả lời cho câu hỏi, thiết tưởng không thể chỉ đưa ra sự kiện, nhưng còn phải có nhận định, và do đó phải nói được lý do tại sao như thế.

Câu trả lời của thần học

Thần học kitô giáo nhân danh cái gì để đối thoại với con người thời nay truớc những vấn nạn về giá trị của một số luật lệ trong vấn đề tình dục ? Thưa, nhân danh xác tín của chúng ta rằng Lời Chúa, như được Kinh Thánh cố gắng trình bày trong cái hàm hồ của ngôn ngữ con người, đã cho thấy ý nghĩa sâu xa cuối cùng của cuộc đời con người trong viễn tượng thần học của nó.

Cũng cần nói thêm rằng trở về Kinh Thánh để tìm ánh sáng cuối cùng ý nghĩa của cuộc đời con người không có nghĩa là chúng ta loại bỏ mọi tính phê bình khi đọc ngôn ngữ Kinh Thánh. Ngược lại là đằng khác !  Điều chúng tôi cố gắng trình bày, là làm sao trong cái hàm hồ của ngôn ngữ nhân loại, con người cố gắng lắng nghe, và nói lại Lời mà theo đức tin, do Thiên Chúa phán, tức là Thiên Chúa mặc khải cho biết Ngài là nguồn gốc và cùng đích cho mọi hiện hữu. Tất cả những thực tại liên quan đến con người đều cần được nhìn trong tương quan với Ngài.
 
Vì thế chúng ta cố gắng tra cứu truyền thống Kinh Thánh, qua hai phần : Trước tiên là những truyền thống nói lên cái nguy cơ của phái tính cũng như đề ra một sự qui định kiểm soát chặt chẽ. Những truyền thống cổ xưa này, được lưu truyền đặc biệt trong truyền thống tư tế dưới hình thức những khoản luật, và cho thấy một sọan thảo đầu tiên về luân lý tình dục. Ngòai ra chúng ta cũng gặp thấy những đoạn văn khác thuộc truyền thống khác trong Kinh Thánh có tính cách thần học hơn, chúng ta sẽ nghiên cứu tiếp theo. Nếu những truyền thống thứ nhất nhấn mạnh về nguy cơ của tình dục thì những truyền thống sau lại nhấn mạnh vào tính trổi vượt của lời nói mà tình dục giúp thực hiện giữa ngưỡi nam và người nữ. Chúng tôi không có ý thiết lập trật tự giữa hai truyền thống, nhưng chỉ muốn nói rằng làm thế nào trong chính truyền thống Kinh Thánh có thể kết hiệp môt bên là trật tự xã hội của sự khác biệt, và đàng khác là trật tự có tính thần học hơn của tha thể.
 
I. PHÁI TÍNH GIỮA CÁI SỐNG VÀ CÁI CHẾT

Theo truyền thống Kinh Thánh, phái tính là nơi cho thấy một kinh nghiệm mơ hồ và rất đáng sợ. Vì thế, để soi sáng cho tính mơ hồ này, các truyền thống cổ xưa nhất đã đặt ra bao nhiêu khoản luật cấm kị nhằm bảo vệ sự an toàn của xã hội khỏi những nguy hiểm mà tình dục gây ra cho con người, và để cỗ võ những ý nghĩa tích cực giúp huớng năng lực tính dục vào một dự án xây dựng.

Truyền thống “tư tế”, nhất là trong sách Levi, còn ghi lại rất nhiều điều cấm kị như thế. Levi các chương 11-16 trình bày những khoản luật liên quan đến việc sạch và không sạch, và những qui định về phái tính cũng được đặt vào trong phần này. Một điểm đáng lưu ý là trong những chương pháp qui này lại có những khoản cấm đoán hoặc cho phép mà bề ngoài chẳng ăn nhập với nhau gì cả, chẳng hạn đang nói tới gia súc (11), lại nói sang người đàn bà mới sinh con (12), rồi lại nói tới bệnh phong cùi (13-14), và lại nhảy sang các qui định phái tính (15), rồi đến những nghi lễ thanh tẩy ngày lễ Đại Xá (16). Đâu là sợi dây liên đới những trường hợp này ? Thiết tưởng có thể giải thích như sau : được coi là không sạch những vật hay những người một cách nào đó không đáp ứng sự nguyên vẹn của mỗi vật theo như ý định của Thiên Chúa.

Về thú vật : đối với dân Do thái sống nghề chăn nuôi và định cư chứ không phải săn bắn, du mục, thì những con vật nào cần thiết cho sự sống con người đều được coi là sạch. Những con vật được Chúa chúc lành và trong sạch là những con vật tương đối gần gũi và phục dịch con người, cụ thể là những con vật nhai lại và có móng đôi, vì đó là trật tự của công trình sáng tạo, muôn vật được dựng nên để phục vụ con người, con vật nào không đáp ứng những điều kiện đó đều bị coi là không sạch. Như vậy, tiêu chuẩn phân biệt sạch hay không sạch tùy thuộc vào việc nó có giúp tổ chức trật tự thế giới và giúp con người sống trên trái đất này hay không. Chúng ta còn thấy rõ điều đó trong bảng sắp xếp thú vật.

Thú vật được xếp thành ba loại (theo trình thuật Sáng tạo, xc. St 1,20.25.28)[1] theo môi trường nó sinh sống. Loại thứ nhất là những thú vật sống trên mặt đất mà chúng ta đã nói tới tiêu chuẩn phân biệt sạch và không sạch. (Lv 11,2-8)[2]  

Lọai thứ hai là những con vật sống dưới nước (Lv 11,9-12):
 

Bản văn Levi dường như tiếp tục khẳng định giả thiết đó : trường hợp người đàn bà mới sinh con (Lv 12)[4]. Bà bị coi là không sạch vì trong lúc sinh nở, một cách nào đó bà đã trờ thành hai: chính bà và cái hữu thể sinh ra từ bà. Trong một lúc nào đó, bà đã trở thành mối nguy cơ của sự mất trật tự, giống như một khoảng không gian nguy hiểm mở ra trong cái trật tự của các sự vật: Một hữu thể chỉ có thể trở thành hai nếu trong giây phút xảy ra sự tách biệt đó, đã nổi lên cái mất trật tự ! cũng như trường hợp người bị bệnh phong (Lv 13-14), bệnh này bị coi là nguy hiểm do thời đó người ta chưa hiểu rõ căn bệnh, và là một thí dụ rõ ràng về con ma thể lý có nguy cơ truyền lan ra trong xã hội, giống như một sự mất trật tự nguy hiểm chết người. Bệnh phong cùi truyền nhiễm giống như cái mất trật tự phá hủy cơ chế của một đoàn thể và phá hủy đoàn nhóm đó như những kẻ nội thù.
 
Chính trong cái nhìn đó mà truyền thống Tư tế nhận định về phái tính. Sách Levi chương 15 đưa ra nhiều trường hợp bị coi là “bị dơ vì tình dục”, đó là những trường hợp tình dục không sinh hoạt bình thường theo những trật tự được nhìn nhận. Khi một người đàn ông bị chứng “bệnh lậu” (15,1-15: “Hãy nói với con cái Ít-ra-en và bảo chúng : Khi bất cứ một người đàn ông nào mắc bệnh lậu trong thân thể, thì bệnh lậu đó làm nó ra ô uế. 3 Sự ô uế của nó khi có bệnh lậu là thế này : Dù thân thể nó tiết ra hay giữ lại mủ lậu, thì nó cũng mắc phải ô uế….) hay xuất tinh (15,16-17: 16 Khi một người đàn ông xuất tinh, thì phải lấy nước tắm rửa thân thể, và sẽ ra ô uế cho đến chiều, 17 khi có xuất tinh mà giây ra bất cứ áo hay đồ da nào, thì sẽ phải lấy nước mà giặt rửa, và những thứ ấy sẽ ra ô uế cho đến chiều.), trong hai trường hợp này ông bị coi là ô uế, lý do là tinh trùng của người đàn ông chỉ được xuất ra trong cơ thể người đàn bà (đây cũng là lý do khiến hành vi xuất tinh ra ngoài của Onan bị kết án). Cái phát xuất từ người đàn ông bị coi là nguy hiểm vì là hình ảnh của cái gì không được đóng kín của ông, những cái đổ vỡ của ông. Cái ra từ người đàn ông (tinh dịch) hay từ người phụ nữ (kinh nguyệt hay tương tự như thế xc. Lv15,19-27) đều là dấu hiệu của sự mất đi tính toàn vẹn : cái thoát ra đó vừa là thuộc về người đó vừa không thuộc về người đó, cái rõ ràng phá hủy giới hạn của thân xác. Hơn nữa tinh dịch và máu huyết có liên can đến chính sự sống (xc. Lv 17: về những cấm kị đặc biệt liên can đến máu, cơ sở của sự sống); khi thoát ra khỏi con người, những cái đó gây lẫn lộn cái giới hạn cốt yếu (giống như cái xác chết là cái ô uế nhất), cái biên giới phân cách sự sống với cái chết.

Cái “ô uế” khác cũng rất đáng lưu ý: “Khi một người đàn bà giao hợp với một người đàn ông, thì cả hai phải lấy nước mà tắm rửa, và sẽ ra ô uế cho đến chiều” (Lv 15,18). Hành vi tính dục cũng có nguy hiểm vì nó làm cho ra ô uế. Tại sao ? theo thiển ý, tại vì trong khoảnh khắc thực hiện hành vi giao hợp, người đàn ông và người đàn bà xóa bỏ ranh giới khác biệt giữa họ, và như thế họ có thể trở thành một hữu thể lai tạp, một hữu thể lưỡng tính không còn phân biệt nam nữ. Như thế cũng là mối đe dọa xóa bỏ biên cương phân cách. Đây là một quan niệm rất chính xác, vì theo truyền thống Tư tế, trật tự sáng tạo luôn phải được bảo vệ, và vì thế, ngay cả trong hành vi phái tính, người đàn ông và nguời đàn bà không được quên vài trò của mình là một con người độc lập. Mối đe dọa căn bản mà truyền thống Tư tế muốn cảnh giác là vì hành vi phái tính có vẻ xóa bỏ sự phân biệt đó giữa người nam và người nữ, hoặc là vì những người thực hiện hành vi đó muốn biến người đối tác thành chính mình, như thế là không tôn trọng trật tự của sự khác biệt. Chính việc tôn trọng sự khác biệt đó sẽ bảo đảm trật tự xã hội.
 
Tư tưởng đó cũng được trình bày trong Levi chương 18, chúng ta đọc thấy bảng liệt kê rất dài những cấm kỵ liên quan đến tính dục : loạn luân (7-18), quan hệ tính dục với người phụ nữ trong thời gian kinh nguyệt (19), ngoại tình (20), hiến tế trẻ em (21: 21 Ngươi không được lấy đứa nào trong con cái ngươi mà nhượng lại cho thần Mô-léc và không được xúc phạm đến danh của Thiên Chúa ngươi. Ta là ĐỨC CHÚA.), đồng tình luyến ái (22), quan hệ tình dục với súc vật (23). Những tội đó làm ô uế đất nước. Tất cả những điều đó phát xuất từ một nguyên nhân sâu xa: bị cấm tất cả những hành vi nào gieo mầm sự hỗn độn, ở đây là những gì phá hủy sự khác biệt phái tính : chẳng hạn đồng tính luyến ái, bị coi là trụy lạc. Hoặc những gì phá bỏ sự khác biệt giữa con người và thú vật: quan hê với thú vật, hay hiến tế trẻ em. Sau cùng, những gì phá bỏ sự khác biệt giữa bên trong và bên ngoài bộ tộc, tức tôi loạn luân. Trong tất cả các trường hợp, luật Chúa bị xúc phạm, lề luật mà sách Lêvi tóm tắt trong nguyên tắc sau: “hãy nên thánh, như Ta là Đấng Thánh, Tà là Chúa các Chúa” (11,44;19,2). Điều đó có nghĩa là phải tôn trọng trật tự sự vật do Chúa xác định, trật tự mà truyền thống tư tế ca tụng như một bài thơ trữ tình trong bài trường ca sáng tạo (St 1,1-2,4). Vì thế chúng ta đọc thấy trong sách Levi 19,19 (Dnl 22,9-11): “Các ngươi phải giữ các quy tắc của Ta. Ngươi không được cho hai con vật khác giống giao cấu với nhau, không được gieo trong cánh đồng của ngươi hai thứ hạt khác nhau, không được mặc áo vải hỗn hợp, dệt bằng hai thứ sợi khác nhau ».
 
Thánh thiện, là từ chối sự lai tạp (Lv 21,16-23) :
 

Cái trật tự khác biệt này, chúng ta thấy được tầm quan trọng ngay trong giao ước Thiên Chúa đã ký kết với Abraham, tổ phụ của dân được chọn : cắt bì. Chính qua dấu hiệu cắt bì mà giao ước tuyển chọn của Thiên Chúa sẽ được lưu truyền qua các thế hệ (xc St 17,10-14)[5]. Đâu là ý nghĩa của nghi thức này ? Cách giải thích của truyền thống Do thái cho ta một hướng khá lý thú : họ nhìn thấy trong nghi thức cắt bì một hành vi của nam tính, của sự khác biệt rõ ràng về phái tính : “thật là sai lầm nếu đồng hóa việc cắt bì với thiến hoạn, cho dù qua một vài ảnh hưởng văn hóa tây phương việc cắt bì có thể mất đi ít nhiều hoặc hoàn toàn ý nghĩa đích thực của nó, và bị lây nhiễm bởi mặc cảm thiến hoạn… sách Zohar gọi qui đầu là “đầu của người công chính”. Như thế đó là một dấu hiệu của nam tính. Còn phần bao qui đầu, vì theo giải thích của một số giả thiết phôi thai học, và vì nó có hình dạng của cái bao, hoặc cái áo bó sát người, nên lại là biểu tượng của phụ nữ. Việc cắt bì như thế sẽ làm cho nam tính nổi bật lên trên tính thú vật cùng lúc với sự khác biệt một cách quyết định hơn so với nữ tính”[6] .

Như thế, chính vào lúc Thiên Chúa đóng dấu với Abraham giao ước quyết định, Ngài nhấn mạnh đến tầm quan trọng của khác biệt phái tính, và xác định dấu khác biệt này như dấu chỉ của giao ước. Vì con người đi vào tương quan giao ước với Thiên Chúa, nên họ có thể chấp nhận sự khác biệt : khác biệt với Thiên Chúa mà khác biệt phái tính là biểu tượng. Con người có thể nhìn nhận trong yếu tố làm cho mình bị giới hạn – khi phái tính của họ được nhìn nhận trọn vẹn – có điều kiện của một tương quan tình yêu, nhìn nhận người khác như là đối tác của một giao ước. Giao ước giữa người nam và người nữ có thể là hình ảnh của giao ước Thiên Chúa ký kết với con người, không phải là không có khác biệt, lẫn lộn, nhưng là một tương quan giữa hai phía khác nhau và phân biệt nhau.

Là đỉnh cao của trật tự khác biệt xác định cơ cấu cho thế giới, phái tính phải được người nam và người nữ sống như ý nghĩa của mọi sự khác biệt ; được nhìn nhận như là lời mời gọi vào sống tương quan, một tươntg quan có khả năng tổ chức và sáng tạo, như một lời mời gọi chiến đấu chống lại cái vô trật tự và cái hỗn mang luôn luôn đe dọa, mà hình thức âm ỉ nhất là sự lẫn lộn phái tính.
 

Cho dù có những khác biệt trên, rõ ràng truyền thống Kinh Thánh một cách chung chung đều liên kết phái tính với phúc lành của Thiên Chúa của sự sống. Phái tính là sáng tạo : Thiên Chúa không thay đổi lời hứa, con người, nam va nữ, có kinh nghiệm về điều đó. Nhưng phái tính chỉ sáng tạo đúng nghĩa nhất khi nó chấp nhận đi theo sau, và mặt khác phải được huớng dẫn. Nó đi theo sau Lời sáng tạo của Thiên Chúa : con người không phải là nguyên ủy của chính mình, và phái tính không là cơ hội để khẳng định tham vọng hay ước mơ toàn năng của mình, ngược lại đó là cơ hội để chấp nhận giới hạn và bất toàn của mình; và từ đó cảm thấy vui vẻ về điều đó, cũng như nhận ra dấu vết của một tình yêu đi trước làm nền tảng cho nó. Phái tính còn được hướng dẫn vào cuộc chiến lớn lao mà Kinh Thánh chỉ cho để chống lại ngẫu thần. Bởi vì Thiên Chúa là đấng Sáng tạo trời đất, chứ không phải là trời đất hay một phần của trời đất. Ngài là đấng Khác, hoàn toàn khác biệt, phái tính nói lên nhân tính của chúng ta, chứ không phải là sự tham dự vào năng lực thánh trong vũ trụ. Sự khác biệt phái tính nói lên thân phận của con người, chúng ta không phải là Thiên Chúa. Hơn nữa, sự khác biệt được ban cho như là một khả năng để con người thiết lập tương quan với nhau, không bao giờ người này bị giản lược vào người kia, như mối tương quan giữa Thiên Chúa và con người. Một khả năng tương quan trong đó mỗi người được đón nhận, nhìn nhận và yêu thương. Mọi toan tính giản lược sự khác biệt đó đều dẫn đến cái chết, vì thế nó được coi như là một điều ghê tởm. Nó là ngẫu thần vì nó cho thấy sự say mê chính mình, tự giam lại trong chính bản thân, một sự từ chối người khác đến chết người. Bởi vì phái tính của con người có thể được hướng đến sự nhìn nhận sự khác biệt, đồng thời cũng có thể là sự tôn vinh của ham muốn ngẫu thần nơi con người, nên nó luôn luôn nằm giữa cái sống và cái chết.