Bình Hòa
LTS: Chúa Nhật lễ Lá là ngày quốc tế bạn trẻ. Nhân dịp này, chúng tôi đăng lại bài “Lịch sử các ngày quốc tế giới trẻ” của tác giả Bình Hòa, vốn đã được đăng trên Tạp chí Thời sự Thần học số 80 (tháng 5/2018), trang 156-176.
————————————–
Trong bài này, chúng tôi muốn giới thiệu Ngày Quốc tế Giới Trẻ, một sáng kiến do Tòa Thánh đề xướng để thi hành mục vụ giới trẻ. Chúng ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa của nó qua việc ôn lại nguồn gốc, sự tiến triển trải qua các lần tổ chức, từ đó học hỏi vài kinh nghiệm.
Trước khi vào đề, thiết tưởng nên thống nhất từ ngữ. Trong các bài báo hoặc trang mạng, chúng ta đọc thấy nhiều danh xưng khác nhau trong tiếng Việt để nói về biến cố này: Ngày giới trẻ thế giới; Ngày quốc tế giới trẻ; Đại hội giới trẻ thế giới. Trong các ngôn ngữ Âu châu, danh xưng được thống nhất hơn: Giornata mondiale della gioventù (tiếng Ý, viết tắt: GMG); Journée mondiale de la Jeunesse (tiếng Pháp, viết tắt: JMJ); World Youth Day (tiếng Anh, viết tắt: WYD)[1]; Jornada Mundial de la Juventud (tiếng Tây ban nha, viết tắt: JMJ). Trong bài này, chúng tôi sử dụng lối viết JMJ (của tiếng Pháp và đặc biệt của tiếng Tây ban nha, ngôn ngữ chính thức của Đại hội lần tới sẽ được tổ chức tại Panama vào đầu năm 2019.
I. Nguồn gốc
Sự kiện nào trên đời này cũng có một nguồn gốc xa gần, chứ không bỗng nhiên từ trời rơi xuống.
A) Nguồn gốc xa
Nguồn gốc xa được hiểu như là đến những nguồn hứng khởi. Thiết tưởng có thể ghi nhận hai sự kiện:
1/ Những buổi cử hành bạn trẻ vào lễ Phục sinh tại tu viện Taizé (Pháp) với con số 2.500 vào năm 1970, và tăng dần đến 20.000 vào năm 1974. Cũng vào năm 1974, một “Công đồng giới trẻ” (Concile des jeunes) được triệu tập từ ngày 30 tháng 8 đến ngày 1 tháng 9 với sự tham gia của 30.000 bạn trẻ thuộc nhiều quốc gia trên thế giới. Từ đó, tu viện Taizé tổ chức những buổi cầu nguyện cuối năm (Rencontres européennes de Taizé) tại những thành phố khác nhau ở châu Âu (và đôi khi ở lục địa khác nữa). Sự tham dự của các bạn trẻ vào các buổi cầu nguyện này cho thấy họ có nhu cầu tâm linh, chứ không chỉ biết vui chơi.
2/ Mặt khác, tại nhiều giáo phận, Chúa nhật Lễ Lá được dành riêng cho các bạn trẻ, dựa theo bài ca “Pueri haebreorum” (Các thiếu nhi Do thái vui mừng ra đón Chúa, tay phất cành ô-liu, miệng reo hò ca tụng: Hoan hô Chúa trên các tầng trời).
B) Nguyên nhân gần
Trong những nguyên nhân gần, phải kể đến bản thân của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, mà năm nay kỷ niệm 40 năm được bầu chọn làm giám mục Roma vào tuổi 58. Trong vào cuối Thánh lễ khai mạc sứ vụ (ngày 22 tháng 10 năm 1978), ngài tuyên bố: “Các bạn trẻ là tương lai của thế giới, các bạn là niềm hy vọng của Giáo hội, các bạn là niềm hy vọng của tôi”[2]. Ngài tìm cách đáp ứng niềm khát vọng của các bạn trẻ muốn có một chỗ đứng trong Giáo hội và thế giới.
Vào dịp viếng thăm Paris năm 1980, ngài ngỏ ý muốn có một cuộc gặp gỡ các bạn trẻ tại Parc des Princes. Ban tổ chức tỏ ra lo ngại vì không biết sẽ có bao nhiêu người tham dự. Không ngờ 50 ngàn bạn trẻ đã đến. Trong số đó có chừng mười người đặt câu hỏi trực tiếp cho Đức Thánh Cha. Một thanh niên vô thần hỏi: “Thưa Đức Giáo hoàng, ngài tin vào ai? Thiên Chúa mà ngài thờ là ai vậy?”. Đức Thánh Cha đã trả lời cho anh nhưng ngài không được thỏa mãn. Khi trở về Roma, ngài gọi điện cho Hồng y Marty, Tổng giám mục Paris, yêu cầu gặp anh bạn ấy và nói rằng ngài tiếp tục tìm kiếm một câu trả lời thuyết phục hơn. Có thể coi đây là một chặng mới trong việc đặt giới trẻ vào số những mục tiêu ưu tiên trong mục vụ của Giáo Hội[3].
Nhân dịp Năm Thánh Ngoại thường mừng Chúa Cứu chuộc (1983-84, kỷ niệm 1950 năm Chúa Giêsu chịu tử nạn và phục sinh), Đức Thánh Cha muốn dành một ngày khánh nhật quốc tế dành các bạn trẻ vào Chúa nhật Lễ Lá năm 1984. Quyết định này quả là táo bạo, bởi vì Tòa thánh chưa bao giờ đứng ra tổ chức một cuộc họp như vậy. Ngài giao cho Hội đồng Tòa Thánh đặc trách về giáo dân phải đảm nhận trọng trách này. 250.000 bạn trẻ từ các nơi đã về Roma, được tá túc trong khoảng sáu ngàn gia đình trong giáo phận. Vào dịp đó, ĐTC trao cho các bạn trẻ một cây Thánh giá gỗ lớn (3,80 mét chiều dài và 1,75 mét chiều ngang), trở thành biểu tượng cho các JMJ: “Các bạn hãy mang cây Thánh giá khắp thế giới như dấu hiệu của tình yêu của Chúa Giêsu dành cho nhân loại, và các bạn hãy loan báo cho tất cả mọi người rằng chỉ có sự cứu độ nơi Chúa Giêsu chịu chết và phục sinh”. Từ đó Thánh giá đã bắt đầu một cuộc hành trình dài trên khắp thế giới, đến thăm viếng các họ đạo, các trại tù.
Nhân dịp năm 1985 được Liên Hợp quốc tuyên bố làm “Năm quốc tế giới trẻ”, ĐTC lợi dung cơ hội này để lặp lại kinh nghiệm của năm trước đó và triệu tập một cuộc gặp gỡ các bạn trẻ lần nữa ở Roma vào Chúa nhật lễ Lá. Trước sự tham dự của 350.000 ngàn bạn trẻ. ĐTC tuyên bố chính thức thiết lập “Ngày quốc tế bạn trẻ” hằng năm được cử hành vào chúa nhật Lễ Lá[4]. Đây là một cơ hội để Giáo hoàng gặp gỡ các bạn trẻ, và bày tỏ mối quan tâm dành cho họ. “Cần phải làm cho tất cả các bạn trẻ cảm thấy được Giáo hội theo dõi. Vì thế toàn thể Giáo hội, hợp với vị kế nhiệm thánh Phêrô, cần phải dấn thân để giúp các bạn trẻ, (…) để áp ứng những mong đợi của họ, thông đạt cho họ niềm niềm xác tín là Chúa Kitô, Chân lý là Chúa Kitô, tình yêu là Chúa Kitô, nhờ một cuộc huấn luyện thích hợp, đó là cập nhật hình thức loan báo Tin mừng”[5].
Ngày JMJ được cử hành dưới hai hình thức: ở cấp thế giới và ở cấp giáo phận: a) ở cấp quốc tế (thế giới) mỗi hai (hoặc ba) năm một lần diễn ra tại một thành phố do Đức Thánh Cha chọn; b) ở cấp giáo phận vào Chúa nhật Lễ Lá hằng năm, theo thể thức do giám mục quy định. Tại giáo phận Roma các bạn trẻ sẽ tham dự kiệu rước lá tại quảng trường thánh Phêrô với Đức Thánh Cha. Trong bài này chúng tôi sẽ chỉ theo dõi những đại hội ở cấp thế giới
II. Diễn tiến
Mặc dù ngày JMJ lần thứ nhất diễn ra tại Roma ngày 23/3/1986 và được coi như ở cấp giáo phận, nhưng vẫn được xếp đứng đầu danh sách các đại hội quốc tế. Vào dịp này, ĐTC ngỏ lời với tất cả các bạn trẻ trên thế giới với bức thư “Các bạn hãy sẵn sàng làm chứng cho niềm hy vọng nơi các bạn” (1Pr 3,9). Trong bài giảng, ngài nói: “Các bạn thân mến, hôm nay chúng ta gặp nhau tại quảng trường thánh Phêrô, để khởi đầu từ Rôma truyền thống ngày Quốc tế Bạn trẻ. Ngày JMJ có nghĩa là gặp gỡ Thiên Chúa, Đấng đã đi vào lịch sử nhân loại nhờ Mầu nhiệm Vượt qua của Đức Giêsu Kitô. Ngài muốn gặp gỡ tất cả các bạn”. ĐTC đã hẹn gặp lại các bạn trẻ sang năm ở Buenos Aires.
1987 : Buenos Aires
Chủ đề: “Chúng tôi biết và tin vào tình yêu mà Thiên Chúa dành cho chúng ta” (1 Ga 4,16).
JMJ lần thứ hai diễn ra vào ngày 11 và 12 tháng 4 năm 1987. Đây là lần đầu tiên JMJ được cử hành ở ngoài Roma và ngoài Âu châu. ĐTC đã chọn thành phố Buenos Aires thủ đô nước Argentina, nơi còn mang nhiều dấu vết tiêu cực của bảy năm sống dưới chế độ độc tài quân sự, với 30.000 người mất tích, nhiều gia đình tan vỡ. Đứng trước 900.000 bạn trẻ hiện diện, ĐTC kêu gọi họ hãy trở nên “những người gieo niềm hy vọng và kiến tạo hòa bình” trong quê hương vừa mới được hưởng tự do.
Nhân dịp này, nhiều yếu tố biểu tượng ý nghĩa của ngày JMJ đã được ĐTC giải thích. Trước hết, về thời gian. Tuy dù đây là lần cuối cùng được mừng vào Chúa nhật Lễ Lá, nhưng cần nhớ rằng mục tiêu quy tụ các bạn trẻ là để đào sâu mầu nhiệm cứu chuộc. Thứ đến, ý nghĩa của tuổi trẻ: dựa trên khẩu hiệu đã được chọn, ĐTC giải thích rằng những lời này lưu ý đến tuổi trẻ tinh thần theo Kitô giáo, đó là duy trì lòng trung thành với tình yêu của Thiên Chúa. Sự kết hiệp với Thiên Chúa giúp cho ta mỗi ngày thêm trẻ mãi. Thứ ba về hình thức: cuộc gặp gỡ diễn ra qua cuộc đối thoại giữa ĐTC và các bạn trẻ.
1989: Santiago de Compostela
Chủ đề : “Thầy là đường, sự thật, sự sống” (Ga 14,6)
Vào lúc Âu châu đang trải qua những biến chuyển chính trị, và nhân dân phải đối diện với những vấn đề liên quan đến tương lai và căn tính của mình, ĐTC đem các bạn trẻ trên khắp thế giới trở lại với con đường hành hương xưa nhất của lục địa. Ngài nói với họ: « Tại ngôi mộ của thánh Giacôbê, chúng ta học biết rằng đức tin của của chúng ta có nền tảng lịch sử, chứ không phải là cái gì mơ hồ và chóng qua”.
Đây là lần đầu tiên JMJ được tổ chức ngoài Lễ Lá, và thêm 3 ngày huấn giáo trước chính ngày Chúa nhật bế mạc. Từ nay các JMJ sẽ kéo dài thêm và gồm nhiều tiết mục ăn khớp với nhau hơn. Một trong những cử chỉ tượng trưng do chính các bạn trẻ tự động gợi lên là quyên tiền để giúp cho dân nghèo tại Bolivia, Ấn độ và Bolivia.
1991: Częstochowa
Chủ đề: “Các bạn đã nhận được tinh thần con cái” (Rm 8,15)
Đây là lần đầu tiên ngày JMJ được cử hành bên Đông Âu sau khi chế độ Cộng sản sụp đổ. Đối với bản thân Đức Gioan Phaolo II, cuộc gặp gỡ các bạn trẻ nằm trong chuyến trở về quê hương lần thứ bốn. Nhiều bạn trẻ đã đi bộ hành hương đến nhà thờ Jasna Gora, theo một tập tục đã có từ thế kỷ XVII. Một dấu hiệu của sự thay đổi chính trị là khoảng 100.000 bạn trẻ từ miền Đông Âu có thể sang “bên Tây” để tham dự JMJ. Nhìn đến đoàn trẻ tụ họp dưới chân đền thánh Đức Mẹ, Nữ vương Ba lan, ĐTC nói: “Cuối cùng, Âu châu có thể tự do hít thở với hai lá phổi”. Trong sứ điệp gửi cho Đại Hội, ĐTC giải thích lý do vì sao chọn lựa Jasna Goa, đó là : dưới chân Thánh Mẫu, các bạn trẻ có thể cảm nghiệm được tinh thần con cái. Vào lúc kết thúc Đại Hội, Ngài đã ký thác giới trẻ thế giới cho Đức Mẹ Maria.
1993 : Denver
Chủ đề: “Tôi đến để cho đàn chiên được sống và sống dồi dào” (Ga 10,10)
Sau hai lần diễn ra tại Âu châu, JMJ lại tiếp tục chiều kích truyền giáo sang các lục địa khác. Vào lúc nhiều bạn trẻ trên thế giới đang nuôi giấc mộng đến Hoa kỳ, như biểu tượng của nếp sống phong phú, ĐTC đã mời họ đến một thành phố nằm ở chính giữa nước Hoa Kỳ, một quốc gia mà người Công giáo không phải là thành phần đa số. Đối với nhiều bạn trẻ đến từ các nước châu Âu bất ổn, Hoa kỳ tượng trưng cho một quốc gia ổn định. Tại đây, ĐTC nhắn nhủ họ rằng cội nguồn của cuộc sống hạnh phúc là sự trung thành với Chúa Giêsu, chứ không phải là tài sản vật chất. Đáp lại những khẩu hiệu chào mừng “John Paul Two, we love you !”, Ngài kêu gọi các bạn trẻ hãy bảo vệ sự sống, đối lại với chính sách khuyến khích phá thai của chính phủ : « Hỡi Hoa kỳ, nếu bạn muốn có công lý, tự do và hòa bình, thì hãy bảo vệ sự sống ».
Một trong những thành quả của Đại Hội này là Phong trào “Những trái tim trong trắng”, chấp nhận rằng “tình yêu chân chính biết chờ đợi”, và thêm cuộc viếng Đàng Thánh Giá vào chương trình JMJ. Các bạn trẻ ra về mang theo lời nhắn nhủ của ĐTC: “Đừng sợ đi ra các ngã tư và các quảng trường, giống như các tông đồ đầu tiên đã rao giảng Đức Kitô và Tin mừng cứu độ ở các thành phố, thị trấn và thôn làng. Đừng hổ thẹn vì Tin mừng. Đã đến lúc phải rao giảng Tin mừng từ trên mái nhà”
1995: Manila
Chủ đề: “Như Chúa Cha đã sai Thầy, Thầy cũng sai anh em” (Ga 20,21)
Lần này JMJ nằm trong chuyến viếng thăm Á châu của ĐTC, một lục địa rộng lớn nhất và tỉ lệ Kitô hữu thấp nhất. Thành phố Manila được chọn bởi vì là thủ đô của quốc gia Công giáo duy nhất tại châu Á. Mặt khác, nước này cũng phải đương đầu với cảnh nghèo túng và nhiều vấn đề xã hội khác. Trong số những kỷ niệm đáng nhớ nhất của Đại hội là bốn câu hỏi mà các bạn trẻ đã đặt ra ngay trong buổi lễ tiếp đón: “Cha mong đợi gì nơi chúng con khi loan báo ngày JMJ? Tại sao Cha bảo chúng con phải đi khắp thế giới? Chúng con đã đáp lại long mong đợi của Cha chưa? Chúng con còn phải làm gì nữa?
ĐTC không những đã trả lời các câu hỏi này, mà còn mở một cuộc đối thoại tự phát với các bạn trẻ, xen giữa các bài ca hát, và còn tiếp nối vào ngày hôm sau. Trong Thánh Lễ sai đi, ngài đã cam đoan với các bạn: “Chúa Giêsu đã sai các bạn như thế nào? (…) Chúa ban cho các bạn ân sủng và chân lý. Chúa sai các bạn đi với sứ điệp quyền năng của Mầu nhiệm Vượt qua, với chân lý của cái chết và phục sinh của Người. Đó là tất cả những gì Chúa ban cho các bạn, đó là tất cả những gì các bạn cần đến”.
Đại hội JMJ đã ghi lại một kỷ lục về số người tham dự : bốn triệu người. Theo các cơ quan truyền thông, nó được xếp vào hàng thứ bảy trong số những cuộc tụ họp đông đảo nhất trong lịch sử thế giới.
1997: Paris
Chủ đề: “Thưa Thầy, Thầy trọ ở đâu? Chúa nói với họ : Hãy đến và các bạn sẽ thấy” (Ga 1,38-39) Mặc dù diễn ra chỉ một năm trước khi nước Pháp mừng 1500 năm lãnh nhận phép rửa, nhưng ngày JMJ đã trở thành một biểu tượng của cuộc khủng hoảng đức tin tại châu Âu. Đại hội được chuẩn bị bởi câu hỏi mà ĐTC đã nêu lên ngay từ năm 1985: “Hỡi nước Pháp, trưởng nữ của Giáo hội, cuộc rửa tội của ngươi ra thế nào rồi? »
Ban tổ chức lo ngại rằng sẽ có ít bạn trẻ đáp lại lời mời của ĐTC. Thế nhưng buổi lễ chính đã quy tụ được hơn một triệu người, gấp ba số lượng dự tính. Con số bạn trẻ đã tràn ngập Trường đua ngựa và “vòng xích bạn trẻ” dài 36 cây số đã là những chứng nhân của đức tin được truyền lại qua các thế kỷ. Đức Hồng y Lustiger muốn cho JMJ mang một sắc thái của Tam nhật Vượt qua. Ngày thứ năm có nghi thức rửa chân, cũng giống như thứ Năm tuần thánh ; ngày thứ sáu đi đàng thánh giá trong tất cả các giáo xứ ; thứ bảy có canh thức và rửa tội ; Chúa nhật, thánh lễ Phục sinh. Ngoài ra trước khi khai mạc đại hội, có thêm mục “Những ngày tại giáo phận”, nhằm giúp cho các bạn trẻ chia sẻ đức tin với nhân dân trên khắp nước.
2000: Rôma
Chủ đề: “Lời đã trở nên xác phàm và cư ngụ giữa chúng ta” (Ga 1,14)
Câu Kinh Thánh vừa trích dẫn để mừng Năm thánh 2000, cử hành mầu nhiệm Thiên Chúa làm người. ĐTC nói với các bạn trẻ như sau: “Các bạn thân mến, vào lúc bình minh của ngàn năm thứ ba, tôi nhìn thấy nơi các bạn như là “Những lính canh của hừng đông”. Ngài nhắc nhở họ rằng không thể nào làm chứng nhân cho đức tin nếu không đâm rễ trong đức tin. Vì thế trước thềm ngàn năm thứ ba, các bạn trẻ trở về tham dự JMJ ở Roma, và đã rảo qua những chặng đường của các Kitô hữu tiên khỏi: họ kính viếng ngôi mộ thánh Phêrô, xưng tội tại hí trường Circo Massimo (nơi mà các Kitô hữu tiên khởi đã chịu chết vì đức tin), và tụ tập trước đền thờ thánh Gioan Lateranô (thánh đường tiên khởi của Kitô giáo), để nghe chứng từ đức tin của chính ĐTC. Nên biết là để cử hành bí tích thống hối tại Circo Massimo, đã có hơn hai ngàn linh mục phục vụ các bạn trẻ trong 300 tòa giải tội.
2002 : Toronto
Chủ đề: “Các con là muối cho đời, các con là ánh sáng cho thế gian” (Mt 5,13-14)
Đại hội lần này ở Canada vẫn còn chịu ảnh hưởng tâm lý gây ra bởi cuộc tấn công Tòa Tháp đôi ở New York trước đó một năm. Sáu tháng sau khi biến cố này, các bạn trẻ đã vác cây Thánh giá của JMJ tới địa điểm Ground Zero, trước khi bắt đầu cuộc hành hương sang các giáo phận của Canada.
Đại hội lần này, với sự tham dự của 800.000 bạn trẻ, cũng có vài điểm mới mẻ. Việc đi Đàng Thánh Giá được tổ chức qua các con đường của khu thương mại thành phố. ĐTC không những giải thích cho khách hành hương ý nghĩa của những chân phúc Kitô giáo, nhưng vào lúc bế mạc, ngài còn nhắn nhủ: “Các bạn là hy vọng của chúng tôi; các bạn trẻ là hy vọng của chúng tôi. Đừng để cho niềm hy vọng ấy phải chết. Chúng ta không phải là tóm lược của những yếu đuối và thất bại. Chúng ta là tóm lược của tình yêu của Chúa Cha dành cho chúng ta và của khả năng của chúng ta có thể trở thành hình ảnh của Người Con của Ngài”.
Đây là JMJ lần cuối cùng của Đức Gioan Phaolô II. Ngài băng hà vào thứ bảy trong tuần Bát Nhật Phục sinh (2/4) năm 2005. Vào những ngày trước Lễ Lá, các bạn trẻ quây quần tại quảng trường thánh Phêrô vỗ tay ca hát. Ngài nói với họ : « Cha đã đi tìm các con ; bây giờ các con đã đến với cha. Cám ơn các con ».
2005 : Cologne
Chủ đề: “Chúng tôi đến đây thờ lạy Người” (Mt 2,2)
Đại Hội lần này do ĐTC Gioan Phaolô II triệu tập và do ĐTC Bênêđitô XVI chủ tọa. Vì thế được Hồng y Joachim Meisner, tổng giám mục thành phố Cologne, đặt tên là “Đại Hội JMJ lần đầu tiên với hai giáo hoàng”.
Sau khi Đức Gioan Phaolô II băng hà, nhiều người lo ngại không biết sẽ có nhiều bạn trẻ đến nghe vị kế nhiệm nữa không, và Đức Bênêđitô XVI có khả năng đối thoại với họ hay không. Thế nhưng, không ngờ có rất nhiều bạn trẻ đã đến từ 197 quốc gia trên thế giới. Ngoài những tiết mục vốn quen, các bạn trẻ còn đi hành hương về nhà thờ chánh tòa, nơi lưu giữ hài cốt của Ba Vua. Liên quan đến chủ đề của Đại Hội, ĐTC Bênêđitô đã đưa vào chương trình một mục mới, đó là thờ lạy Thánh Thể vào tối thứ bảy trước ngày bế mạc.
2008 : Sydney
Chủ đề: “Các bạn sẽ lãnh nhận quyền năng khi Thánh Linh ngự đến trên các bạn, và các bạn sẽ là trở thành chứng nhân cho Thầy” (Cv 1,8).
Việc tổ chức JMJ ở Australia đã đặt ra hai thách đố. Một đàng là khoảng cách xa cho phần lớn các bạn trẻ; đàng khác, chỉ có 26% dân số khai là thuộc về Giáo hội Công giáo, trong số đó gần một phần tư là thổ dân, sống bên lề xã hội. Sự hiện diện của các thổ dân tại JMJ được nhắc đến nhiều lần. Họ đã đón tiếp các khách hành hương và ĐTC bằng những cuộc rước “waterfront” cổ truyền.
Tuy số người tham dự JMJ tại Sydney thấp nhất (300.000 người) so với những lần trước đây, nhưng Đại Hội lần này đã mang lại một cuộc đổi mới cho giáo hội địa phương. Nó đã thực hiện được lời ĐTC mời gọi các bạn trẻ hãy trở thành “những ngôn sứ của thời đại mới, và khát khao nên thánh: “Nhờ tác động của Thánh Linh, mong sao cho các bạn trẻ tụ họp tại JMJ có can đảm nên thánh. Đây là điều mà thế giới đang cần hơn cả”.
2011 : Madrid
Chủ đề: “Được trồng và xây dựng trên Đức Giêsu Kitô, vững mạnh trong đức tin” (x.Cl 2,7).
Trong những ngày diễn ra Đại Hội, nhiều cuộc biểu tình chống đối đã nổi lên tại thủ đô nước Tây ban nha, cho thấy không những các khó khăn về xã hội và kinh tế mà còn cuộc khủng hoảng đức tin tại châu Âu. Đáp lại, trong Thánh lễ khai mạc, ĐHY Stanisław Ryłko chủ tịch Hội đồng giáo dân, đã nhấn mạnh rằng các bạn trẻ được mời gọi hãy mang lại cho lục địa này một chứng tá của đức tin. ĐTC cũng khuyến khích các bạn trẻ hãy chiến đấu và duy trì đức tin : “Đừng giữ Đức Kitô cho riêng mình! Hãy thông đạt niềm vui đức tin cho người khác”.
Thánh lễ bế mạc ước tính có hai triệu người tham dụ. Ngày hôm trước, một cuộc họp ơn gọi do phong trào Tân-dự-tòng tổ chức đã quy tụ được 200.000 người. Vị lãnh đạo phong trào nói với các bạn trẻ: “Nếu trong anh chị em cảm thấy được Chúa kêu gọi hãy dâng hiến cuôc đời cho Đức Kitô, thì hãy đứng lên”. Thế là gần năm ngàn bạn trai và ba ngàn bạn gái đã đứng dậy tiến lại gần các giám mục để lãnh phép lành.
JMJ Madrid cũng còn được ghi dấu bởi việc phát hành YOUCAT : Giáo lý Hội thánh dành cho giới trẻ[6]. Điều này lưu ý các vị mục tử về bổn phận giáo dục đức tin cho giới trẻ, khởi đi từ các ngày đại hội và cần được tiếp tục khi trở về giáo hội địa phương.
2013 : Rio de Janeiro
Chủ đề: « Hãy ra đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ » (Mt 28,19)
Các bạn trẻ được mời sang Brasil để tham dự JMJ lần thứ nhất của ĐTC Phanxicô, một người con dân của Nam Mỹ. Brasil là một xứ sở đầy những tương phản, với những lễ hội hóa trang nổi tiếng bên cạnh những khu phố ổ chuột, với một nước đông dân số Công giáo nhất thế giới nhưng lại có những đạo luật chống lại sự thánh thiêng của đời sống. Dựa trên chủ đề mang tính truyền giáo, ĐTC nhắn nhủ các bạn trẻ rằng họ sẽ không thể nào trở thành những nhà truyền giáo nếu trước đó họ không trở thành những người đi theo Chúa Kitô.
Đại hội lần này còn để lại vài dấu tích lịch sử: các hộ dân nghèo sống ở các khu phố ổ chuột đã mở cửa đón tiếp các khách hành hương; thánh lễ bế mạc diễn ra tại bãi biển Copacabana đầy ắp người (hơn ba triệu) đứng chật cho đến mũi đại dương. Tuy đông như vậy, nhưng các bạn trẻ đã tỏ ra ý thức cao độ về tôn trọng môi trường : sau khi ra về, các bạn đã thu rác vào những bọc đã dọn sẵn, sắp đặt ngăn nắp, chứ không xả bừa bãi.
2016 : Cracovia
Chủ đề : « Phúc cho những ai có lòng thương xót, bởi vì họ sẽ được xót thương” (Mt 5,7)
Đại hội lần này kỷ niệm 30 năm thành lập và được tổ chức tại quê hương của vị sáng lập, tức là thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Chủ đề được chọn trong khung cảnh của Năm Thánh ngoại thường kính Lòng Chúa thương xót. Đức Thánh Cha Phanxicô đã có dịp viếng thăm những nơi mà thánh nữ Faustyna Kowalska đã sinh sống, và dĩ nhiên là không thể nào bỏ qua đền kính Đức Mẹ tại Czestochowa. Ngài cũng đến viếng thăm trại tập trung ở Auschwitz-Birkenau, nơi hàng triệu người đã bị tàn sát dưới thời Đức quốc xã.
Cũng như cuốn sách Giáo lý YOUCAT được phát hành tại JMJ Madrid, thì lần này cuốn DOCAT cũng được phát hành tại Cracovia. DOCAT là tóm lược Giáo huấn xã hội dành cho bạn trẻ (What to do ?) với phương pháp biên soạn giống như YOUCAT[7].
JMJ lần tới sẽ diễn ra tại Panama từ ngày 22 đến ngày 27 tháng giêng năm 2019.
III. Tóm lược
Như vậy cho đến nay đã có 14 JMJ quốc tế, phần lớn diễn ra tại châu Âu và châu Mỹ, và chỉ có một lần ở châu Á và Đại dương. Lý do dễ hiểu : bởi vì đại hội được tổ chức tại những nơi có đông dân số Công giáo (hoặc Kitô giáo), nhờ vậy hy vọng có sự tham gia đông đảo. Có ba điểm đáng ghi nhận : mô hình tổ chức ; chủ đề ; ý nghĩa
A) Mô hình tổ chức
Đừng kể những hoạt động chuẩn bị tinh thần và vật chất bắt đầu từ cả năm trước, chương trình của một tuần lễ đại hội diễn ra như sau :
Tuần lễ trước khi khai mạc được đặt tên là “Ngày trong các giáo phận” (Days In the Dioceses: DID). Các tham dự viên trải qua khoảng bốn hoặc năm ngày trong các giáo phận gần với thành phố nơi sẽ diễn ra Đại Hội, ra như một hình thức kết nghĩa, với những chương trình trao đổi văn hóa, giải trí. Mục này được đưa vào kể từ JMJ 1997 ở Paris.
Thứ ba. Đại hội được long trọng khai mạc với một Thánh Lễ. Một vài sự kiện cũng được tổ chức trong thành phố (triển lãm, hòa nhạc, cầu nguyện).
Thứ tư. Bắt đầu những buổi huấn giáo, thường do các giám mục đảm trách
Thứ năm. Tiếp tục buổi huấn giáo ban sáng. Ban chiều tiếp đón Đức Thánh Cha.
Thứ sáu. Tiếp tục buổi huấn giáo vào ban sáng. Ban chiều đi Đàng Thánh Giá qua các đường phố hoặc một địa điểm tượng trưng.
Thứ bảy. Đi bộ tiến ra bãi trống lộ thiên. Tại đây, vào ban chiều có buổi canh thức và thờ lạy Thánh Thể do ĐTC chủ sự. Các bạn trẻ ngủ qua đêm tại đây.
Chúa nhật. Buổi sáng, Thánh lễ bế mạc do ĐTC chủ sự. Trước khi ban phép lành, ĐTC công bố địa điểm sẽ tổ chức JMJ lần tới.
B) Những chủ đề của các ngày Thế giới Bạn trẻ
Các chủ đề này được đề ra cho mỗi năm (nghĩa là kể cả ở cấp giáo phận), chứ không chỉ riêng cho các Đại hội quốc tế. Những chủ đề này cho thấy rằng các đại hội giới trẻ không phải là những buổi trình diễn văn nghệ, nhưng tiên vàn là để đào sâu đức tin. Kèm theo các chủ đề này, Đức Thánh Cha gửi một sứ điệp cho các bạn trẻ[8]. Việc thu tập tất cả các sứ điệp này có thể trở thành một nguồn tài liệu quý giá cho « thần học mục vụ giới trẻ ».
1) Cấp giáo phận (23/3/1986). « Hãy sẵn sàng trả lời cho bất cứ ai chất vấn về lý do của niềm hy vọng nơi các bạn » (1Pr 3,15)
2) Cấp quốc tế : Buenos Aires (11-12/4/1987). « Chúng tôi đã nhận biết và tin vào tình yêu mà Thiên Chúa dành cho chúng ta » (1Ga 4,16)
3) Cấp giáo phận (27/3/1988). « Hãy làm điều Thầy bảo các anh » (Ga 2,5)
4) Cấp quốc tế : Santiago de Compostela (15-20/8/1989) : « Thầy là Đường, Chân lý, Sự sống » (Ga 14,6)
5) Cấp giáo phận (8/4/1990). « Thầy là cành nho, các con là cành » (Ga 15,5)
6) Cấp quốc tế : Czestochowa (10-15/8/1991) : « Anh em đã nhận được tinh thần con cái » (Rm 8,15)
7) Cấp giáo phận (12/4/1992). « Anh em hãy đi khắp thế giới và rao giảng Tin mừng » (Mc 16,15)
8) Cấp quốc tế : Denver (10-15/8/1993) : « Tôi đến để họ được sống và sống dồi dào » (Ga 10,10)
9) Cấp giáo phận. (27/3/1994) : « Như Chúa Cha đã sai Thầy, Thầy cũng sai các con » (Ga 20,21)
10) Cấp quốc tế : Manila (10-15/1/1995). Như trên
11) Cấp giáo phận. (31/3/1996) « Lạy Chúa, chúng con sẽ đi theo ai ? Duy Ngài có những lời hằng sống » (Ga 6,68).
12) Cấp quốc tế : Paris (19-24/8/1997). « Thưa Thầy, Thầy ở đâu ? Hãy đến mà xem » (Ga 1,38-39)
13) Cấp giáo phận. (5/4/1998) « Thánh Linh sẽ dạy bảo các con mọi điều » (Ga 14,26)
14) Cấp giáo phận (28/3/1999) « Chúa Cha thương yêu các con » (Ga 16,7)
15) Cấp quốc tế : Roma (15-20/8/2000). « Ngôi Lời đã làm người và cư ngụ giữa chúng ta » (Ga 1,14)
16) Cấp giáo phận. (8/4/2001). « Ai muốn đến với tôi thì hãy từ bỏ bản thân, vác thập giá của mình mỗi ngày và theo tôi » (Lc 9,23)
17) Cấp quốc tế : Toronto (23-28/7/2002). « Các con là muối đất … các con là ánh sáng cho đời » (Mt 5,13-14)
18) Cấp giáo phận. (13/4/2003) « Đây là Mẹ của con » (Ga 19,27)
19) Cấp giáo phận. (4/4/2004) « Chúng tôi muốn thấy Chúa Giêsu » (Ga 12,21)
20) Cấp quốc tế : Cologne (16-21/8/2005) « Chúng tôi đã đến để thờ lạy Người » (Mt 2,2)
21) Cấp giáo phận. (9/4/2006) « Lời Ngài là đèn cho chân con bước, là ánh sáng dẫn đường con đi » (Tv 119,105)
22) Cấp giáo phận. (8/4/2007) « Như Thầy đã yêu thương các con thế nào, các con cũng hãy yêu thương nhau như vậy » (Ga 13,34)
23) Cấp quốc tế : Sydney (15-20/7/2008) « Các con sẽ nhận lãnh sức mạnh bởi Thánh Linh ngự xuống trên các con và các con sẽ là chứng nhân cho Thầy » (Cv 1,8)
24) Cấp giáo phận. (5/4/2009) « Chúng tôi đã đặt niềm hy vọng vào Thiên Chúa hằng sống » (1Tm 4,10)
25) Cấp giáo phận. (28/3/2010) « Thưa Thầy tốt lành, con phải làm gì để được hưởng gia nghiệp đời sống vĩnh cửu ? » (Mc 10,17)
26) Cấp quốc tế : Madrid (16-21/8/2011) « Được bén rễ và đặt nền trên Chúa Kitô, vững vàng trong niềm tin » (x. Cl 2,7)
27) Cấp giáo phận. (1/4/2012) « Anh em hãy vui luôn trong Chúa » (Pl 4,4)
28) Cấp quốc tế : Rio de Janeiro (23-28/7/2013) « Hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ » (x.Mt 28,19)
29) Cấp giáo phận. (13/4/2014) « Phúc cho kẻ khó nghèo trong tinh thần, vì nước trời là của họ » (Mt 5,3)
30) Cấp giáo phận. (29/3/2015) « Phúc cho những trái tim trong sạch, vì họ sẽ nhìn thấy Chúa » (Mt 5,8)
31) Cấp quốc tế : Cracovia (26-31/7/2016) « Phúc cho những kẻ biết thương xót, vì họ sẽ được xót thương » (Mt 5,7)
32) Cấp giáo phận. (9/4/2017) « Đấng Toàn năng đã làm cho tôi những việc trọng đại » (Lc 1,30)
33) Cấp giáo phận. (25/3/2018) « Này cô Maria, đừng sợ, bởi vì cô đã được hài lòng với Chúa » (Lc 1,30)
34) Cấp quốc tế : Panama (22-27/1/2019) « Này tôi là nữ tì của Chúa, xin thực hiện nơi tôi lời thiên sứ đã nói » (Lc 1,38).
Nhận xét về các chủ đề. Trong những năm đầu tiên, các chủ đề thường được trích từ thánh Gioan (tục truyền là vị tông đồ trẻ tuổi nhất). Trong những năm gần đây, các khẩu hiệu thường đi theo bộ ba : ba mối phúc thật (2014-16); ba lời của cuộc Truyền tin (2017-19). Cũng nên lưu ý là việc chọn lựa chủ đề thường có liên lạc với một biến cố trong Giáo hội. Điều này được thấy rõ nơi JMJ lần chót tại Cracovia trong khuôn khổ Năm Thánh Kính Lòng Chúa thương xót.
C) Ý nghĩa của JMJ
JMJ là một biến cố đặc biệt, quy tụ hằng triệu bạn trẻ khắp thế giới. Đối với nhiều cơ quan truyền thông, thì đây chỉ là một hiện tượng của thời đại, tương tự như các đại hội âm nhạc của các bạn trẻ vây quanh một tài tử nổi tiếng. Tuy nhiên, đối với Tòa Thánh, JMJ không chỉ là một gặp gỡ thân hữu giữa các bạn trẻ đến từ nhiều quốc gia trên thế giới. Ngay từ năm 1996, Thánh Gioan Phaolô II, vị giáo hoàng đã đưa ra sáng kiến này, đã viết : « Mục đích chính của JMJ là đưa Chúa Giêsu vào giữa đức tin và cuộc sống của mỗi bạn trẻ, ngõ hầu Người trở thành điểm quy chiếu và ánh sáng cho tất cả mọi sáng kiến và chương trình giáo dục các thế hệ mới… Các bạn trẻ được mời gọi hãy đặt cuộc đời và niềm tin của mình trên tảng đá là Đức Kitô. » Ngài nói thêm : « Các bạn trẻ được mời gọi hãy lên đường lữ hành trên mọi nẻo đường của thế giới. Qua các bạn trẻ, Giáo hội cũng nhận ra chính mình và sứ mạng của mình giữa nhân loại. Cùng với các bạn trẻ, Giáo hội chấp nhận những thách đố của tương lai, với ý thức rằng toàn thể nhân loại luôn cần đến sự đổi mới trẻ trung trong tinh thần. Cuộc lữ hành của các bạn trẻ tạo ra những nhịp cầu huynh đệ và hy vọng giữa các đại lục, các dân tộc và các nền văn hóa. Đây là một hành trình đúng nghĩa, cũng giống như cuộc đời, cũng tựa như tuổi trẻ… ». Đức Thánh Cha kết luận : « Theo dòng thời gian, các JMJ chứng tỏ rằng đây không phải là những lễ hội thường tình, nhưng là những biến cố do Chúa quan phòng, những cơ hội để các bạn trẻ tuyên xưng niềm tin hân hoan vào Chúa Kitô. Khi gặp gỡ nhau, các bạn trẻ cùng nhau đặt câu hỏi về những khát vọng sâu xa nhất, cảm nhận sự hiệp thông với Giáo hội, cam kết dấn thân vào cuộc loan báo Tin mừng cách mới mẻ. Như thế, khi nắm tay nhau, họ kết thành một vành đai hữu nghị rộng rãi, liên kết các màu sắc của quốc gia và quốc kỳ, các văn hóa đa đạng trong cùng một niềm tin vào Chúa Kitô Phục sinh ».[9]
Tóm lại, chúng ta có thể nhận thấy hai bài học nổi bật từ JMJ :
1/ JMJ là một hình thức mục vụ giới trẻ chú trọng vào việc loan báo Tin mừng, tập trung vào trọng tâm của đức tin, giống như kerygma của các thánh tông đồ : giới thiệu cho các bạn trẻ Đức Giêsu Kitô như chìa khóa mang lại ý nghĩa cuộc đời, từ đó họ có thể đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống. Không ít bạn trẻ sau khi tham dự JMJ đã khám phá ơn gọi của mình, và đã thay đổi định hướng cho cuộc đời.
2/ JMJ cũng là một dấu chỉ của sự hiệp thông Giáo hội : các bạn trẻ thuộc nhiều nhóm, hiệp hội, phong trào khác nhau đã quây quần chung quanh Đức Giáo Hoàng và các giám mục. JMJ là một cuộc lữ hành theo nghĩa tâm linh cũng như theo nghĩa thực tế. Nó có thể trở thành « khuôn mẫu » cho các chương trình mục vụ giới trẻ tại các giáo phận và giáo xứ.
———————–
Cước chú:
[1] Đừng lẫn lộn với International Youth Day (viết tắt: IYD) do Liên hợp quốc tổ chức từ năm 2000, được cử hành vào ngày 12 tháng 8 hằng năm.
[2] Osservatore Romano, 23-24 ottobre 1978, p. 2
[3] Những tài liệu này dựa theo La fabuleuse histoire des JMJ, đăng trên La Vie ngày 24/7/2013, tại website : https://www.paris.catholique.fr/les-jmj-comment-ca-se-passe.html
[4] Giovanni Paolo II, Lettera Apostolica «Dilecti amici» ai giovani del mondo in occasione dell’anno internazionale della gioventù, 31 marzo 1985, Traduzione italiana, in: Insegnamenti VIII/l (1985) 801-837. Phụ trách việc tổ chức là Ngành “giới trẻ” trực thuộc Hội đồng Tòa thánh đặc trách giáo dân. Từ ngày 1/9/2016, thẩm quyền được chuyển sang Bộ về giáo dân, gia đình và sự sống.
[5] Diễn từ của ĐTC Gioan Phaolô II dành cho giáo triều Rôma nhân dịp cuối năm, ngày 20 tháng 12 năm 1985, in: Insegnamenti VIII/2 (1985), 1555-1564, đặc biệt trang 1559-1560.
[6] YOUCAT là viết tắt tiếng Anh của Youth Catechism. Nguyên bản bằng tiếng Đức, và được dịch ra nhiều thứ tiếng. Có thể coi như một cuốn tóm lược Sách Giáo lý Hội Thánh Công giáo, dưới hình thức hỏi-đáp, được phân phối trong bốn phần như sau: 1/ Chúng ta tin gì (câu 1-165); 2/ Việc cử hành mầu nhiệm Kitô giáo (câu 166-278); 3/ Đời sống trong Chúa Kitô (câu 279-468) 4/ Cầu nguyện Kitô giáo (câu 469-527).
[7] DOCAT: What to do? Gồm 328 câu hỏi, phân phối trong 12 chương: 1/ Kế hoạch tổng thể của Thiên Chúa tình yêu. 2/ Sứ mệnh xã hội của Giáo hội. 3/ Nhân vị. 4/ Các nguyên tắc trong giáo huấn xã hội của Giáo hội. 5/ Gia đình. 6/ Lao động. 7/ Đời sống kinh tế. 8/ Cộng đồng chính trị. 9/ Cộng đồng quốc tế. 10/ Môi trường. 11/ Hòa bình. 12/ Tình yêu trong hành động. Bố cục theo sát quyển Tóm lược Giáo huấn xã hội của Giáo hội, do Hội đồng Tòa Thánh đặc trách về Công lý và Hòa bình xuất bản năm 2004. Ban soạn thảo DOCAT gồm một nhóm 30 chuyên viên và 30 bạn trẻ.
[8] Có thể đọc các sứ điệp này trên website của Vatican « Youth Office » : http://www.vatican.va/gmg/documents/index.html
[9] Thư của Đức Gioan Phaolô II gửi Hồng y Eduardo Pironio (chủ tịch hội đồng giáo dân) về ngày Thế giới bạn trẻ, ngày 8/5/1996, in: Insegnamenti XIX/1 (1996), 1187-1190.
