Lm. Giuse Nguyễn Đức Hòa, OP.
DÒNG ANH EM GIẢNG THUYẾT
SỰ KIỆN QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI GIÁO HỘI
Kính thưa Đức Cha Phaolô,
Kính thưa Quý Bề trên, Quý Cha,
và tất cả Anh Chị Em trong đại Gia đình Đaminh Việt Nam!
Hôm nay Dòng Đaminh trên toàn thế giới long trọng khai mạc Năm Thánh kỷ niệm 800 năm Đức Giáo Hoàng Honorio III chính thức châu phê thành lập Dòng Anh Em Giảng Thuyết (1216 – 2016). Sự kiện Dòng Đaminh được chính thức thành lập và bắt đầu hoạt động là một sự kiện lịch sử quan trọng, không những đối với Dòng Đaminh nói riêng mà còn là sự kiện quan trọng đối với cả Giáo Hội.
Vào thời kỳ mà chỉ có các giám mục được độc quyền rao giảng Lời Chúa, thì việc Thánh Đaminh xin thành lập một Dòng tu chuyên về giảng thuyết là cả một sự đột phá và một cuộc cách mạng đúng nghĩa. Chúng ta cứ tưởng tượng, nếu chỉ có các giám mục được phép rao giảng Lời Chúa, thì những giáo dân bình thường, thậm chí ngay cả các tu sĩ nam nữ, sẽ chẳng mấy khi có cơ hội được nghe Lời Chúa; và đó là một sự thiệt thòi không nhỏ đối với đời sống đức tin của họ. Cũng chính trong hoàn cảnh mà các Kitô hữu thiếu hiểu biết về Lời Chúa như vậy, nên nhiều nhóm lạc giáo đã tận dụng để lôi kéo các Kitô hữu theo họ, rời xa Giáo Hội và tin theo những giáo thuyết sai lầm.
Thánh Đaminh đã nhận ra điều này trong đêm gặp gỡ, được coi như “định mệnh” với người chủ quán trọ theo lạc giáo Albigense tại Toulouse. Đêm hôm đó, Cha Đaminh không ngủ, ngài thức trắng đêm tranh luận và giải thích Lời Chúa cho ông chủ quán trọ. Kết quả là đến sáng hôm sau, ông chủ quán trọ nhận ra những lầm lỗi của mình, bỏ lạc giáo và trở về với Giáo Hội. Thành công bất ngờ này làm Cha Đaminh suy nghĩ: có lẽ nhiều người theo lạc giáo vì không có ai đến và dạy giáo lý cho họ. Vậy thì tại sao tôi không làm công việc này, để đem nhiều linh hồn lầm lạc về với Chúa?
Sau khi nghỉ kinh sỹ đoàn, Thánh Đaminh bắt tay vào việc lập một Dòng mới, gọi là Dòng Giảng Thuyết, chuyên lo việc loan báo Tin Mừng cho những người chưa biết Chúa. Công việc ban đầu tuy rất khó khăn và gặp nhiều chống đối; nhưng nhờ ơn Chúa, Thánh Đaminh đã vượt qua tất cả. Ngày lễ Đức Mẹ Hồn Xác lên trời 15-8-1217, Thánh Đaminh sai 16 anh em đầu tiên, cứ từng hai người một, đi đến nhiều nước Châu Âu để loan báo Tin Mừng và thành lập các trung tâm học vấn. Có thể gọi đây là ngày lễ “Ngũ Tuần” của Dòng Đaminh, ngày mà các tu sĩ Đaminh chính thức đi vào cánh đồng truyền giáo, và cứ như thế tiếp tục cho đến chúng ta ngày hôm nay.
Riêng Thánh Đaminh cảm thấy bức xúc trước lệnh truyền của Đức Kitô, cũng như trước thực trạng “đói khát” Lời Chúa của các tín hữu khắp nơi trong Giáo Hội. Thánh nhân loan báo Tin Mừng không phải vì niềm vinh dự được làm ngôn sứ của Thiên Chúa, nhưng chỉ vì ngài nhận đây chính là bổn phận của mình, đến nỗi ngài có thể nói như Thánh Phaolô: “Đối với tôi, rao giảng Tin Mừng không phải là lý do để tự hào, mà đó là nghĩa vụ. Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng” (1Cr 9, 16-18).
Thánh Đaminh đi loan báo Tin Mừng khắp nơi, đến cả những nơi nguy hiểm nhất, đến tận sào huyệt của lạc giáo Albigense ở miền Nam nước Pháp, nhất là ở Carcassonne, bất chấp gian khổ, bất chấp nguy hiểm, bất chấp cả cái chết. Ngày nay, tại một nhà thờ cổ ở Carcassonne, có một tấm bia đá ghi rằng: “Mùa Chay năm 1213, Thánh Đaminh đã giảng tĩnh tâm ở đây!”.
Có một lần, Thánh Đaminh bị bọn lạc giáo bắt được, chúng hỏi: nếu chúng giết ngài thì ngài có sợ không. Thánh Đaminh đã hiên ngang trả lời: “Xin các anh đừng giết tôi vội, cứ chặt chân chặt tay tôi ra từng khúc, cứ móc mắt, cắt tai, cắt mũi tôi cho đau đớn rồi hãy giết”. Thái độ dũng cảm của Cha Đaminh đã làm cho bọn lạc giáo nể phục, và vì thế chúng đã không dám giết ngài.
Sức sống mãnh liệt ban đầu đó, sự hăng say cần cù rao giảng Lời Chúa không mệt mỏi đó, được các anh em, chị em Dòng tiếp nối qua các thế hệ. Và sau 800 năm, Dòng Đaminh đã trở thành người “bảo vệ đức tin” dũng mãnh, người quản gia trung tín của Chúa Kitô và là chỗ tựa vững chắc của Giáo Hội. Suốt lịch sử 800 năm, Dòng Đaminh đã đồng hành, chia sẻ mọi nỗi “Vui Mừng và Hy Vọng” cũng như những bước thăng trầm của Giáo Hội Chúa Kitô.
Cho tới bây giờ, Dòng Đaminh đã đóng góp cho Giáo Hội 81 vị hiển thánh, 210 chân phước và trên 100.000 đấng đáng kính; có 4 giáo hoàng, 78 hồng y và 1482 giám mục; và nếu cộng thêm vị giám mục Dòng Đaminh mới nhất là Cha Nguyên Tổng Quyền Carlos Azpiroz Costa, được Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm làm Tổng Giám Mục phó Tổng Giáo phận Bahia Blanca, Argentina, thì số giám mục Dòng Đaminh cung cấp cho Giáo Hội là 1483 vị. Còn hiện nay, Dòng Đaminh có 40 Tỉnh Dòng, hiện diện trong nhiều quốc gia; 4 dự Tỉnh, 6 Miền đại diện thuộc trung ương và nhiều miền thuộc Tỉnh Dòng; có 6058 tu sĩ, trong đó 4470 linh mục, 345 tu huynh, 918 sinh viên, 18 phó tế và 208 tập sinh.
Gia đình Đaminh gồm có 2.773 đan sĩ đã khấn thuộc 219 đan viện; 24.296 nữ tu hoạt động thuộc 150 Hội Dòng; 150.000 thành viên Huynh Đoàn Giáo dân, 16.000 giáo dân thuộc các Hội liên kết với Dòng, 265 thành viên Huynh Đoàn Giáo sĩ và 250 thành viên Tu Hội đời Đaminh.[1]
Dĩ nhiên, chúng ta không chỉ đưa ra những con số thống kê để rồi chúng ta thỏa mãn và “tự ru ngủ” trên vinh quang của quá khứ. Nhưng những con số thống kê đó, một phần nào, nói lên sức sống của Dòng cũng như sự đóng góp tích cực và cụ thể của anh chị em gia đình Đaminh qua các thế hệ; để xây dựng, phát triển và bảo vệ Hội Thánh Chúa Kitô.
Trong Năm Thánh kỷ niệm 800 thành lập Dòng Anh Em Giảng Thuyết, chắc chắn sẽ có nhiều cử hành phụng vụ, những buổi cầu nguyện sám hối, những hoạt động văn hóa nghệ thuật, những cuộc triển lãm tranh ảnh về Dòng diễn ra trong toàn Dòng trên khắp thế giới, từ Trung ương cho đến địa phương: sẽ có những cuộc hội thảo, những buổi thuyết trình học hỏi về lịch sử Dòng, về cuộc đời của Cha Thánh Đaminh và các cha anh đã đi trước, về đặc sủng và sứ vụ của Dòng.
Chẳng hạn như ba ngày tĩnh tâm của Gia đình Đaminh vùng Châu Á – Thái Bình Dương vừa diễn ra tại Manila, Philippines, từ ngày 12 đến 14/10/2015; tiếp theo là cuộc họp của các lãnh đạo Dòng tại Châu Á – Thái Bình Dương, từ 15 đến 16/10/2015 cũng diễn ra tại Manila, Philippines, là những bước khởi động chuẩn bị mừng Năm Thánh của Dòng.
Đặc biệt, sẽ có cuộc hành hương về cội nguồn của Dòng dành cho các anh em Đaminh trẻ, diễn ra trong đầu tháng 7/2016, xuất phát từ Caleruega, Tây Ban Nha – quê hương của Thánh Phụ Đaminh, đến Osma, Prouille – nơi Cha Thánh thiết lập nữ đan viện đầu tiên, đến Carcassonne – sào huyệt của lạc giáo tại miền Nam nước Pháp, nơi Thánh Đaminh rao giảng không mệt mỏi; rồi đến Toulouse – nơi có tu viện đầu tiên của anh em, đến Siena, Roma và kết thúc ở Bologna, nơi có phần mộ của Thánh Đaminh.
Ngay sau đó là Tổng Hội các Giám tỉnh ở Bologna, ôn lại truyền thống quản trị theo tinh thần dân chủ của Dòng, thông qua đại diện của các anh em tại các Tổng Hội, Tỉnh Hội và Tu Viện Hội; tiếp đến là Đại hội Phong trào Giới trẻ Đaminh thế giới tại Krakow, Ba Lan, từ 26 – 31/7/2016; Đại hội chuyên đề về giảng thuyết của Dòng, từ 18-20/01/2017 tại Roma. Riêng tại Việt Nam, ngày 06/10/2015, tại tu viện Mai Khôi cũng đã tô chức buôi trình diễn bản “Trường ca Cha Thánh Đaminh” do nhạc sĩ Vũ Đình Ân và ca đoàn Thiên Thanh, như một khúc dạo đầu hướng về Năm Thánh của Dòng.
Tuy những hoạt động bên ngoài này là cần thiết để khơi lại sự nhiệt tình và lòng yêu mến Dòng, chúng ta không chỉ mừng Năm Thánh bằng những cử hành và những hoạt động bên ngoài mà thôi, cũng không chỉ dừng lại ở những tổ chức sự kiện rầm rộ, nhưng là đi vào chiều sâu của việc hoán cải và đổi mới, sao cho phù hợp với sứ vụ của Dòng trước những nhu cầu, khó khăn và thách đố của thời đại.
Những ngày lễ, những cử hành phụng vụ và những tổ chức bên ngoài, dù hoành tráng đến đâu, rồi cũng sẽ qua đi như những sự kiện khác và sẽ không có tác động gì đáng kể trong đời sống đức tin và sứ vụ tông đồ, nếu như không có sự hoán cải nội tâm sâu sắc và quyết tâm canh tân đời sống của mỗi anh chị em trong đại Gia đình Đaminh. Không phải Dòng, cũng không phải Tỉnh Dòng hay cộng đoàn là nhân tố làm nên sức sống và khuôn mặt đích thực Đaminh, nhưng chính mỗi thành viên trong Gia đình Đaminh sẽ là nhân tố quyết định sự tồn vong và phát triển của Dòng Đaminh.
Tổng hội Trogir đã khuyến cáo: “Mừng kỷ niệm 800 năm hiện diện của Dòng Anh Em Giảng Thuyết, không phải là nhớ đến một kỷ niệm, một biến cố cho bằng hướng chúng ta, tất cả cùng nhau với niềm hăng say, hướng về tương lai của đặc sủng chúng ta. Chúng ta tin rằng, tác vụ loan báo Tin Mừng vẫn luôn là điều cần thiết để Giáo Hội phục vụ thế giới. Đúng thế, “đẹp thay những bước chân sứ giả loan báo bình an, những người loan báo Tin Mừng!” (Rm 10,15). Chúng ta tin rằng, Thiên Chúa có một kế hoạch diệu kì cho cộng đoàn nhân loại và Người đã chọn chúng ta, dù chúng ta yếu đuối, để thành những chứng nhân đầy vui tươi về kế hoạch này”.[2]
“Ôn lại lịch sử của Dòng, không phải là dịp để chúng ta tôn vinh chính mình, nhưng là cơ hội nhắc nhở chúng ta về nguồn cội của mình trong tâm tình tri ân, và giúp chúng ta khám phá ra vai trò của hành trình trong cách sống của mình”.[3]
Kính thưa anh chị em trong đại Gia đình Đaminh,
Đây quả thực là thời gian hồng phúc, là thời cơ thích hợp để mọi thành phần trong Gia đình Đaminh biểu lộ tâm tình tri ân cảm tạ Thiên Chúa, vì lòng thuơng xót bao la Thiên Chúa đã dành cho Dòng, cho Tỉnh Dòng Việt Nam, cho mỗi cộng đoàn và cho mỗi anh chị em trong Gia đình Đaminh. Và cách bảy tỏ tâm tình tri ân cảm tạ Thiên Chúa tốt nhất, cũng là cách chúng ta mừng kỷ niệm 800 năm của Dòng ý nghĩa nhất, thiết thực nhất, là mỗi người chúng ta hãy sống đúng với sứ vụ và ơn gọi của mình – những người được Thiên Chúa gọi, chọn và sai đi loan báo Tin Mừng của Chúa Kitô, theo mẫu gương Cha Thánh Đaminh; đồng thời thực thi lòng thương xót đối với mọi người, nhất là đối với những ai còn chưa biết Chúa và chưa cảm nhận được lòng thương xót của Thiên Chúa.
Châm ngôn Năm Thánh của Dòng: “Được sai đi loan báo Tin Mừng” (Sent to preach the Gospel). Không phải Giáo Hội sai chúng ta, cũng không phải Thánh Đaminh sai chúng ta, nhưng chính Thiên Chúa sai chúng ta đi loan báo Tin Mừng, loan báo lòng thương xót của Thiên Chúa, loan báo ơn cứu độ cho tất cả mọi người. Đây là sứ vụ cao cả Thiên Chúa ủy thác, trước hết cho Thánh Đaminh, và bây giờ cho chúng ta là con cái của ngài để chúng ta thực hiện, không phải chỉ trong Năm Thánh mà thôi, nhưng trong suốt cuộc đời chúng ta.
Thời buổi nào cũng có những khó khăn, thách đố và thậm chí có những khủng hoảng; thế nhưng Thiên Chúa luôn luôn đồng hành với và giúp chúng ta hoàn thành kế hoạch yêu thương của Ngài. Như lời Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nhắn nhủ: khi mừng Năm Thánh, chúng ta hãy nhìn lại quá khứ với tâm tình tạ ơn, sống hiện tại với lòng hăng say, nhiệt tình và hướng về tương lai với niềm hy vọng.
“Xin Chúa tiếp tục tuôn đổ đầy lòng chúng ta Thần Khí của Đức Kitô hằng sống, để chúng ta luôn luôn trung tín và hân hoan công bố Tin Mừng bình an của Chúa”.[4] A-men.
(Bài giảng trong Thánh lễ Khai mạc Năm Thánh 800 năm thành lập Dòng Đaminh;
tại Giáo xứ Đaminh – Ba Chuông, ngày 07/11/2015)
[1] Đào Trung Hiệu, OP., Dòng Anh Em Giảng Thuyết 800 Năm Lịch sử, 06/2015.
[2]Công Vụ Tổng Hội Trogir, Croatia,2013, số 49
[3]Công Vụ Tổng Hội Trogir, Croatia,2013, số 57
[4] Kinh Năm Thánh mừng 800 năm thành lập Dòng Anh Em Giảng Thuyết.
