LM Anthony Đinh Minh Tiên, OP
1/ Bài đọc I: Xp 2,3; 3,12-13
3 Hỡi tất cả những ai nghèo hèn trong xứ sở,
những kẻ thi hành mệnh lệnh của ĐỨC CHÚA, anh em hãy tìm kiếm Người;
hãy tìm sự công chính, hãy tìm đức khiêm nhường thì may ra anh em sẽ được che chở
trong ngày thịnh nộ của ĐỨC CHÚA.
12 Ta sẽ cho sót lại giữa ngươi một dân nghèo hèn và bé nhỏ;
chúng sẽ tìm nương ẩn nơi danh ĐỨC CHÚA.
13 Số dân Ít-ra-en còn sót lại sẽ không làm chuyện tàn ác bất công, cũng không ăn gian nói dối
và miệng lưỡi chúng sẽ không còn phỉnh gạt.
Nhưng chúng sẽ được chăn dắt và nghỉ ngơi mà không còn bị ai làm cho khiếp sợ.
2/ Bài đọc II: 1 Cr 1,26-31
26 Thưa anh em, anh em thử nghĩ lại xem: khi anh em được Chúa kêu gọi, thì trong anh em đâu có mấy kẻ khôn ngoan trước mặt người đời, đâu có mấy người quyền thế, mấy người quý phái.
27 Song những gì thế gian cho là điên dại, thì Thiên Chúa đã chọn để hạ nhục những kẻ khôn ngoan, và những gì thế gian cho là yếu kém, thì Thiên Chúa đã chọn để hạ nhục những kẻ hùng mạnh;
28 những gì thế gian cho là hèn mạt không đáng kể, là không có, thì Thiên Chúa đã chọn để huỷ diệt những gì hiện có,
29 hầu không một phàm nhân nào dám tự phụ trước mặt Người.
30 Phần anh em, chính nhờ Thiên Chúa mà anh em được hiện hữu trong Đức Giê-su Ki-tô, Đấng đã trở nên sự khôn ngoan của chúng ta, sự khôn ngoan phát xuất từ Thiên Chúa, Đấng đã làm cho anh em trở nên công chính, đã thánh hoá và cứu chuộc anh em,
31 hợp như lời đã chép rằng: Ai tự hào thì hãy tự hào trong Chúa.
3/ Phúc Âm: Mt 5,1-12a
1 Thấy đám đông, Đức Giê-su lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên.
2 Người mở miệng dạy họ rằng:
3 “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ.
4 Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp.
5 Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an.
6 Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng.
7 Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương.
8 Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa.
9 Phúc thay ai xây dựng hoà bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.
10 Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ.
11 Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa.
12 Anh em hãy vui mừng hớn hở,
vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.
Quả vậy, các ngôn sứ là những người đi trước anh em cũng bị người ta bách hại như thế.
————————————-
GIỚI THIỆU CHỦ ĐỀ: Hạnh phúc là biết khiêm nhường tìm nương ẩn nơi Thiên Chúa.
Các bài đọc của Chủ Nhật tuần này tập trung trong một bài học căn bản và quan trọng nhất của cuộc đời: nhận ra mình chỉ là con số không trước mặt Thiên Chúa, để rồi hoàn toàn trông cậy vào Ngài. Đây là một bài học rất khó cho người xưa cũng như nay, vì con người luôn hãnh diện về những thành quả đã gặt hái được là do công sức của họ, mà quên đi rằng: nếu không có Thiên Chúa trợ giúp ban ơn, không bao giờ họ đạt được những thành quả đó. Người tự nhận thành công là kiêu ngạo và đánh cắp công ơn của Thiên Chúa. Người kiêu ngạo là người đánh lừa chính mình, tha nhân, và Thiên Chúa, vì dám nhận những điều mình không có hay không phải là của mình. Người khiêm nhường, ngược lại, nhận biết tất cả những gì mình có được là do công ơn của Thiên Chúa. Họ tin nếu không có Thiên Chúa giúp sức, họ không thể thành công dù chỉ một việc bé nhỏ.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Hãy tìm sự công chính, hãy tìm đức khiêm nhường.
1.1/ Anh em hãy tìm kiếm Người: Ngôn sứ Sophonia sống trong thời gian trước cuộc lưu đày Babylon. Ông đã chứng kiến biết bao cảnh vua quan cũng như dân chúng kiêu ngạo vì những thành công của họ, chối bỏ Thiên Chúa, và chạy theo các thần ngoại để thỏa mãn những dục vọng thấp hèn của họ. Ông cảnh cáo dân chúng: “Hỡi tất cả những ai nghèo hèn trong xứ sở, những kẻ thi hành mệnh lệnh của Đức Chúa, anh em hãy tìm kiếm Người; hãy tìm sự công chính, hãy tìm đức khiêm nhường thì may ra anh em sẽ được che chở trong ngày thịnh nộ của Đức Chúa.” Từ ngữ nghèo hèn ông dùng ở đây là anawim, không có nghĩa là nghèo khổ về phần xác, nhưng là những người “nghèo” về tinh thần, như chúng ta đã nói ở trên. Người công chính sống không phải bởi niềm tin vào sức mạnh hay khả năng của mình, nhưng bởi đức tin vào Thiên Chúa (Hab 2:4). Người khiêm nhường nhận biết mối tương quan của mình với Thiên Chúa và tha nhân, và biết cách hành xử cho xứng thứ bậc.
1.2/ Con người phải trải qua gian khổ mới biết nhận ra quyền năng của Thiên Chúa: Dân chúng đã không chịu nghe lời khuyên bảo của các ngôn sứ, hậu quả là họ đã bị mất nước và bị lưu đày. Tuy nhiên, các ngôn sứ vẫn cung cấp niềm hy vọng cho dân, họ luôn nói về “số còn sót lại.” Đây không phải là những người sống sót sau chiến tranh và lưu đày; nhưng là những người anawim: “Ta sẽ cho sót lại giữa ngươi một dân nghèo hèn và bé nhỏ; chúng sẽ tìm nương ẩn nơi danh Đức Chúa.” Số còn sót lại sẽ biết sống theo sự thật, chứ không còn dám mon men theo đường nẻo gian ác nữa.
2/ Bài đọc II: Không một phàm nhân nào dám tự phụ trước mặt Người.
2.1/ Hãy xem xét tỉ mỉ cuộc đời của mình: Dân thành Corintô nổi tiếng về sự kiêu hãnh, vì họ giàu có và danh tiếng. Thánh Phaolô muốn nhắc các tín hữu Corintô tìm hiểu lý do tại sao Thiên Chúa chọn họ: “Thưa anh em, anh em thử nghĩ lại xem: khi anh em được Chúa kêu gọi, thì trong anh em đâu có mấy kẻ khôn ngoan trước mặt người đời, đâu có mấy người quyền thế, đâu có mấy người quý phái.” Ngài cũng nhắc cho họ biết cách thức chọn lựa và làm cho thành công của Thiên Chúa rất khác với cách thức của thế gian: “Những gì thế gian cho là điên dại, thì Thiên Chúa đã chọn để hạ nhục những kẻ khôn ngoan, những gì thế gian cho là yếu kém, thì Thiên Chúa đã chọn để hạ nhục những kẻ hùng mạnh; những gì thế gian cho là hèn mạt không đáng kể, là không có, thì Thiên Chúa đã chọn để huỷ diệt những gì hiện có.” Mục đích của thánh Phaolô là để cho các tín hữu nhận ra: “Tất cả là do bởi Thiên Chúa,” để rồi họ đừng tự hào về vinh quang cá nhân của mình.
2.2/ Đức Giêsu Kitô đã làm mọi sự cho con người: Điều con người cần phải tự hào là Đức Kitô, và con người phải cám ơn Thiên Chúa về món quà vô giá này, vì “chính nhờ Thiên Chúa mà anh em được hiện hữu trong Đức Giêsu Kitô, Đấng đã trở nên sự khôn ngoan của chúng ta, sự khôn ngoan phát xuất từ Thiên Chúa, Đấng đã làm cho anh em trở nên công chính, Đấng đã thánh hoá và cứu chuộc anh em.”
3/ Phúc Âm: Hãy học để nhận ra đường lối nên trọn lành của Thiên Chúa.
Có rất nhiều tác giả viết về bài Phúc Âm này, nhưng không ai cho cái nhìn sáng suốt và sâu xa bằng hai thánh Augustin và Thomas Aquinas. Theo hai vị này, chỉ có 7 mối phúc, chứ không phải 8 mối; vì mối cuối cùng chỉ là giảng nghĩa của mối thứ tư mà thôi. Hơn nữa, theo truyền thống Do-thái, con số 7 được coi là con số hoàn hảo nhất. Hai vị thánh so sánh 7 mối phúc với 7 quà tặng của Chúa Thánh Thần, và họ tìm ra 7 món quà đó đi ngược chiều với 7 mối phúc. Họ cũng đặt một nhân đức tương xứng với mỗi mối phúc này. Sau cùng, khi họ so sánh với 7 lời xin trong Kinh Lạy Cha, họ cũng tìm thấy những lời này tương xứng với 7 mối phúc. Nói tóm, họ nhận ra sự tương xứng tuyệt vời và toàn hảo giữa Kinh Lạy Cha, 7 mối phúc, và 7 quà tặng của Chúa Thánh Thần. Chúng tôi sẽ rất vắn tắt ở đây, nhưng sẽ khai triển rộng hơn trong những lần chia sẻ tới.
(1) “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ: Nghèo khó không có nghĩa là về của cải vật chất, nhưng là nghèo khó trong tâm hồn; nghĩa là biết “kính sợ Thiên Chúa” (anawim). Người nghèo khó là người nhận biết mình chỉ là con số zero trước mặt Thiên Chúa, họ có được chút gì là hoàn toàn do lòng thương xót của Thiên Chúa, chứ không do một chút gì công sức của họ. Mẹ Maria là mẫu gương sáng ngời cho mối phúc thứ nhất này. Mặc dù được ban tước hiệu là Mẹ Thiên Chúa, Mẹ đã khiêm nhường tuyên xưng: “Phận nữ tỳ hèn mọn, Người đã thương nhìn tới. Từ nay đến muôn đời, thiên hạ sẽ khen tôi có phúc.” Ngược lại với sự nghèo khó trong tâm hồn này là tội kiêu ngạo, tội lấy mọi công ơn Thiên Chúa là của mình. Người kiêu ngạo đúng thực là người đánh cắp công ơn của Thiên Chúa, của cha mẹ, và của tha nhân. Con người cần có nhân đức khiêm nhường, tức là khó nghèo trong tâm hồn để tin tưởng vào Thiên Chúa, thay vì tin tưởng nơi mình. Sách Khôn Ngoan cho đây là nhân đức quan trọng nhất trong tiến trình giáo dục con cái. Cha mẹ cần tập luyện cho con cái nhân đức đầu đời này. Hễ con cái biết kính sợ Thiên Chúa, chúng cũng sẽ biết thảo hiếu và vâng lời cha mẹ. Một khi Thiên Chúa mà con cái không kính sợ, cha mẹ chúng cũng chẳng coi ra gì. Một người kiêu ngạo khinh thường Thiên Chúa, chẳng có tội gì mà họ không dám phạm.
Lời xin thứ nhất của Kinh Lạy Cha: “Xin cho Danh Cha cả sáng” phù hợp với mối phúc thứ nhất và nhân đức khiêm nhường. Tất cả là của Thiên Chúa; vì thế, con người cần phải làm vinh danh Thiên Chúa. Tôn vinh Thiên Chúa và làm cho mọi người nhận biết Danh Thánh là bổn phận đầu tiên của con người.
(2) Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp. Hiền lành là nhân đức cần thiết trong sự giao tiếp giữa người với người. Người hiền lành không ức hiếp tha nhân và đối xử bất công với họ; nhưng luôn luôn biết tôn trọng và trả lại cho tha nhân những gì thuộc về họ. Người có nhân đức này phải là người biết kính sợ và yêu thương Thiên Chúa, và vì kính yêu Chúa, họ cũng yêu thương tha nhân. Phần thưởng họ sẽ nhận được là cơ nghiệp mà Thiên Chúa đã hứa ban trên nước Thiên Đàng.
Lời xin thứ hai cho “Nước Cha trị đến” tương xứng với nhân đức hiền lành và mối phúc thứ hai. Khi mọi người biết “mến Chúa yêu người,” nước Thiên Chúa quả thật đã đến ngay từ đời này, và chắc chắn đó cũng là Ngày Chung Thẩm mà Thiên Chúa và con người hằng ước mong.
(3) Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an. Người có “kiến thức” càng nhiều càng dễ nhận ra tội lỗi họ đã xúc phạm đến Thiên Chúa và tha nhân. Nhận ra tội lỗi là bắt đầu tiến trình hòa giải. Người không chịu học hỏi và tìm hiểu, sẽ không nhận ra tội lỗi của mình, và họ sẽ không cần xin lỗi để được hòa giải và tha thứ.
Lời xin thứ ba cho “Ý Cha được thể hiện dưới đất cũng như trên trời” tương xứng với mối phúc thứ ba và quà tặng kiến thức của Chúa Thánh Thần. Người luôn biết ăn năn xám hối tội lỗi của mình dễ nhận ra thánh ý Thiên Chúa và tìm cách thực hiện, chứ không tìm cách thỏa mãn những ý muốn và dục vọng thấp hèn của mình.
(4) Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng. Người công chính là người biết tin tưởng hoàn toàn nơi Đức Kitô; nhưng trung thành sống niềm tin này trọn cuộc đời không dễ dàng. Họ cần vâng giữ những gì Đức Kitô truyền dạy, và phải có nhân đức “can đảm” để làm chứng cho Ngài. Điều thường gọi là “Mối Phúc Thứ Tám” được bao gồm trong mối phúc thứ năm này, vì những người chịu truy tố và sẵn sàng tử đạo là những người phải có một niềm tin vững mạnh vào Đức Kitô.
Lời xin thứ tư cho “lương thực hàng ngày” tương xứng với nhân đức can đảm và mối phúc thứ tư. Khuynh hướng chung của con người là lo tích trữ của cải để hưởng thụ. Dám xin cho được chỉ có của ăn hằng ngày đòi một niềm tin mạnh mẽ và can đảm để vượt qua những ước muốn thấp hèn.
(5) Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương. Người biết xót thương là người biết mở rộng tâm hồn để tiếp nhận và hiểu biết người anh em đồng loại, chứ không khép kín tâm hồn để kết tội tha nhân. Người biết thương xót tha nhân sẽ được Thiên Chúa xót thương.
Lời xin thứ năm “tha nợ chúng con như chúng con cũng tha cho những người có lỗi với chúng con” rõ ràng quá phù hợp với mối phúc thứ năm và quà tặng “biết lắng nghe những lời khuyên bảo” của Chúa Thánh Thần. Người không biết tha thứ sẽ chẳng bao giờ nhận được tình thương tha thứ của Thiên Chúa.
(6) Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa. Một người càng giữ tâm hồn trong sạch bao nhiêu, người đó càng hiểu biết Thiên Chúa nhiều bấy nhiêu, và cuối cùng, Thiên Chúa sẽ ban cho họ phần thưởng là được nhìn thấy Thiên Chúa như Ngài là.
Lời xin thứ sáu “xin chớ để chúng con sa chước cám dỗ” tương xứng với quà tặng “hiểu biết” và mối phúc thứ sáu. Để có thể vượt qua những chước cám dỗ, con người cần có sự hiểu biết tất cả những nguyên nhân đem tới và hậu quả sẽ phải lãnh nhận.
(7) Phúc thay ai xây dựng hoà bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa. Hòa bình được xây dựng trên hai nền tảng là sự thật và bác ái, chứ không phải chỉ là sự vắng mặt của chiến tranh. Hòa bình không dựa trên sự thật mà chỉ dựa trên lòng thương xót là hòa bình giả tạo, sẽ không bền vững lâu dài, chỉ chờ đợi đến ngày chiến tranh sẽ bùng nổ. “Khôn ngoan” là quà tặng của Chúa Thánh Thần giúp con người nhận ra những gì thuộc về Thiên Chúa để cố gắng gặt hái cho kỳ được; đồng thời nhận ra những gì là giả trá và tạm thời để tránh xa.
Lời xin thứ bảy “cứu khỏi mọi sự dữ” đòi một người phải có nhân đức khôn ngoan của Chúa Thánh Thần trước hết để nhận ra những sự thuộc về Thiên Chúa và những sự thuộc về thế gian.
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
– Chúng ta hãy cố gắng học cho kỳ được bài học căn bản và quan trọng này, để luôn biết cám ơn Thiên Chúa về mọi ơn lành Ngài đã đổ xuống trên chúng ta.
– Chúng ta đừng bao giờ kiêu ngạo nhận những gì không phải là của mình.
– Bảy Mối Phúc và Kinh Lạy Cha là con đường và những lời cầu nguyện tuyệt hảo nhất của Thiên Chúa ban cho con người. Chúng ta hãy để tâm suy xét những lời dạy của Thiên Chúa.
