Chúa Giêsu Giáng Sinh Vào Năm Nào?

Có thể người ta vẫn nghĩ là Chúa Giêsu giáng sinh năm 0 (năm Không, năm Zero) – khoảng giao niên giữa năm 1 trước công nguyên (TCN) và năm 1 sau công nguyên (SCN), nói chung là khoảng năm 6-7 TCN. Chứng cớ từ Kinh Thánh và các Giáo phụ cũng khác nhau.

Chắc chắn không phải là năm 0 (zero). Chứng cớ cho thấy Chúa Giêsu cũng không sinh năm 1. Đó là điều khá ngạc nhiên, vì chúng ta thường cùng những con số có số 0, nhưng số 0 không là khái niệm để tính năm.

Có thể nghĩ thế này: Cứ thử nghĩ mình có một đứa con và muốn dự định các sự kiện liên quan ngày sinh của đứa con đó. Năm thứ nhất trước khi đứa con sinh ra hẳn là năm 1 SCN, còn năm thứ nhất sau khi đứa con sinh ra hẳn là năm 1 (sinh nhật thứ nhất) là năm đầu tiên của đứa con. Nếu người con là Chúa, hẳn là năm thứ nhất của Chúa, nghĩa là SCN. Như vậy, không có năm 0 giữa năm 1 TCN và năm 1 SCN. Vậy Chúa Giêsu sinh năm nào?

Năm 1 TCN?

Người tính năm Chúa Giêsu sinh ra là tu sĩ Dionysius Exiguus (gọi tắt là Dennis), sống vào thế kỷ VI. Ông nghĩ rằng Chúa Giêsu sinh năm 1 TCN. Thực sự là hơi phức tạp, nhưng chúng ta cứ coi là đơn giản. Ngày nay, đa số đều nghĩ rằng thời gian đó là quá trễ, còn chứng cớ cho thấy sớm hơn vài năm.

Năm 6-7 TCN?

Nếu ít hơn một thế kỷ, đa số cho rằng Chúa Giêsu sinh khoảng năm 6-7 TCN. Lý do: Chúa Giêsu sinh vào cuối triều vua Hêrôđê Cả, băng hà năm 4 TCN.

Hơn nữa, các nhà thông thái đã thấy ngôi sao lạ xuất hiện ở Đông phương từ hai năm trước khi họ đến Giêrusalem, nơi họ gặp vua Hêrôđê. Trở lại hai năm từ năm 4 TCN, chúng ta có năm 6 TCN. Trở lại một năm nữa nếu vua Hêrôđê không mất ngay sau khi họ tới Giêrusalem, chúng ta có năm 7 TCN. Như vậy là năm 6 hoặc 7 TCN. Như chúng ta biết, vấn đề là việc cho rằng vua Hê-rô-đê mất năm 4 TCN. Như vậy có hai cách hiểu “có vấn đề”.

Năm 3-4 TCN?

Chứng cớ cho thấy vua Hêrôđê mất năm 1 TCN. Như vậy, trở lại hai năm thì chúng ta có năm 3 TCN. Trở lại một năm thì chúng ta có năm 4 TCN. Như vậy là năm 3-4 TCN. Vậy là có lý, nhưng lại vẫn có vấn đề.

Chứng cớ khác, bao gồm chứng cớ khác trong Kinh Thánh, cho thấy sớm hơn một chút. Cách hiểu “có vấn đề” là ngôi sao lạ lần đầu được thấy ở Đông phương vào thời điểm Chúa Giêsu giáng sinh và thấy hai năm trước khi các nhà thông thái tới Belem.

Vấn đề thứ nhất của cách hiểu “có vấn đề” (trong số các vấn nạn khác) là vì sự xuất hiện của ngôi sao có thể liên kết với điểm khác trong cuộc đời Chúa Giêsu, chẳng hạn như quan niệm của Ngài. Nếu có trường hợp này, người ta cần trừ bớt chín tháng để tìm ra thời điểm Chúa giáng sinh.

Đó cũng là vấn đề vì Thánh Matthêu không nói rằng ngôi sao xuất hiện từ hai năm trước. Điều ngài nói là vua Hêrôđê đã giết hết các trẻ nam từ 2 tuổi trở xuống ở vùng Belem, hợp với thời gian ông ta gặp các đạo sĩ. Nghĩa là có mức xấp xỉ ở đây. Vua Hêrôđê chắc chắn muốn Hài Nhi Giêsu bị giết chết, nhưng ông ta đã lầm to!

Nghĩa là Chúa Giêsu ít nhất gần 2 tuổi, nhưng cũng có thể còn ít tuổi hơn. Điều có thể xảy ra là vua Hêrôđê có thể đã nghe nói rằng ngôi sao xuất hiện một năm trước và ông ta quyết định giết chết các trẻ em nam từ hơn 1 tuổi cho chắc ăn. Sự thật là người xưa thường tính gọn cho trọn một năm, do đó “hai năm” có thể nghĩa là “một năm cộng với nửa năm thứ hai”. Vì thế, có thể là hai năm trước hoặc ít hơn.

Năm 2-3 TCN?

Thời gian được xác định nếu chúng ta bắt đầu từ năm vua Hêrôđê chết là năm 1 TCN. Tính vào các yếu tố ở trên, trở lại một năm, chúng ta có năm 2 TCN. Nếu chúng ta trở lại một năm nữa để hợp với sự kiện vua Hêrôđê không chết ngay, chúng ta có năm 3 TCN. Như vậy, khoảng thời gian nào đó giữa các năm 2-3 TCN sẽ hợp lý, dựa vào những gì chúng ta đọc trong Phúc Âm theo Thánh Matthêu.

Chúng ta có chứng cớ khác? Có. Cả trong và ngoài Kinh Thánh. Mặc dù Thánh Luca đưa ra một số gợi ý hữu ích về thời gian Chúa Giêsu giáng sinh, chúng ta vẫn không biết đầy đủ. Ngày tháng đăng ký theo lệnh của Augustus còn gây tranh luận, chẳng hạn là quá phức tạp. Tuy nhiên, lại có những điều thú vị. Chẳng hạn, Thánh Luca nói rằng Thánh Gioan Tẩy Giả bắt đầu sứ vụ vào “năm thứ 15 của triều đại Tiberius Caesar” (Lc 3:1).

Tiberius trở thành hoàng đế sau khi Augustus băng hà vào tháng 8 năm 14 SCN. Tuy nhiên, các sử gia Rôma (Tacitus, Suetonius,…) có xu hướng bắt đầu tính triều đại của một hoàng đế từ ngày 1 tháng Một sau khi họ đăng quang.

Theo cách tính đó, năm thứ 15 của hoàng đế Tiberius Caesar phù hợp với những gì chúng ta gọi là năm 29 SCN. Hãy nhớ rằng, năm thứ 15 là thời gian giữa “khoảng trọn vẹn” của năm thứ 14 và năm thứ 15. Cũng vậy, năm đầu của một trẻ sơ sinh là thời gian giữa thời điểm sinh ra và sinh nhật lần thứ nhất. Sứ vụ của Chúa Giêsu bắt đầu vào lúc nào đó sau khi Thánh Gioan Tẩy Giả bắt đầu sứ vụ, nhưng không quá lâu. Có thể chỉ vài tuần hoặc vài tháng.

Nếu vậy, sứ vụ của Chúa Giêsu có thể cũng bắt đầu từ năm 29 SCN. Điều này quan trọng, vì Thánh Luca cho chúng ta một gợi ý khác: Ngài nói rằng Chúa Giêsu “khoảng 30 tuổi” khi Ngài bắt đầu sứ vụ (Lc 3:23). Như vậy, nếu là năm 29 SCN và trở lại 30 năm, như vậy là đúng? Có thể nghĩ đó là năm 1 TCN, nhưng hãy nhớ rằng không có năm 0, vậy là năm 2 TCN, hoặc là cuối năm 3 TCN. Nếu Thánh Luca tính triều đại hoàng đế Tiberius từ lúc ông ta trở thành hoàng đế chứ không là ngày 1 tháng Một. Như vậy, năm 3 TCN hoặc năm 2 TCN là ước tính hợp lý.

Đó chỉ là ước tính, vì Chúa Giêsu có thể còn nhỏ hơn hoặc lớn hơn 30 tuổi. Về mục đích so sánh, lưu ý rằng khi Thánh Luca cho biết tuổi của con gái của ông Giai-rô, ngài nói nó “khoảng 12 tuổi” (Lc 8:42). Như vậy, Thánh Luca muốn nói chính xác hơn như vậy. Khi Thánh Luca nói rằng Chúa Giêsu “khoảng 30 tuổi”, có thể ngài không hình dung ra khoảng 25 tới 35 tuổi, mà là “khoảng” nhỏ hơn như vậy.

Các giáo phụ

Có sự tập trung bất ngờ trong các nguồn của Kitô giáo thời sơ khai về năm sinh Chúa Giêsu. Đây là bảng liệt kê của Jack Finegan trong cuốn Handbook of Biblical Chronology (Sổ tay Biên niên sử Kinh Thánh, trang 291) với niên đại được đề nghị từ các nguồn khác: