BÀI 27: PHẢI CHĂNG THIÊN CHÚA CÙNG ĐÍCH CỦA MỌI VẬT?
Sự hiện hữu của con người là một trong những chủ đề thường gặp trong “Tổng luận Thần học” của thánh Tôma. Chúng ta được hiện hữu, được Thiên Chúa tạo dựng và được mời gọi để trở về với Thiên Chúa đầy yêu thương. Cuộc đời của chúng ta giống một chiếc boomerang theo ý nghĩa này: hiện hữu và quay trở lại. Trong thần học, bộ môn nghiên cứu cùng đích của con người được gọi là Cánh chung học. Mỗi hành động của chúng ta đều có một mục đích và hướng về một đích điểm. Chúng ta ăn để thoả mãn cơn đói. Chúng ta uống để thoả mãn cơn khát. Chúng ta làm việc để kiếm tiền chi trả cho cuộc sống… Tất cả đều có một mục đích. Những mục đích nhỏ đưa chúng ta đến mục đích lớn, những mục đích lớn này lại đưa chúng ta đến những mục đích khác lớn hơn nữa. Vậy cái gì sẽ là cùng đích mà tất cả những mục đích nhỏ ấy dẫn đến? Thưa chỉ một từ mà thôi. Đó là Thiên Chúa, hạnh phúc viên mãn của chúng ta.
Mỗi công việc chúng ta làm, mỗi quyết định chúng ta đưa ra đều hướng về những điều chúng ta yêu thích. Những điều nhỏ bé chúng ta yêu thích hướng chúng ta đến một Tình yêu cao quý cuối cùng đó chính là Thiên Chúa, Đấng đã tạo dựng nên chúng ta. Nơi chúng ta có một xu hướng tự nhiên là bị thu hút bởi sự hoàn hảo và tốt lành của chính mình, chính những sự hoàn hảo và tốt lành này lại đưa chúng ta trở về với Thiên Chúa là Đấng mà từ nơi Người chúng ta xuất phát. Nói một cách nào đó Thiên Chúa đã “lập trình” để chúng ta quay trở lại với Người. Nhưng khác với một con vịt trời bay về phía nam, hay con cá hồi bơi ngược dòng như một bản năng, chúng ta được tặng ban ý chí tự do. Do vậy, chúng ta có khả năng thuận theo hay chống lại sự lôi cuốn thần thiêng êm dịu này.
THÁNH TÔMA NÓI GÌ?
Để trả lời câu hỏi Thiên Chúa có phải là nguyên nhân cứu cánh của tất cả các vật không, thánh Tôma trả lời rằng: Mỗi tác nhân hành động đều nhằm tới một mục đích (cứu cánh); chẳng vậy do hoạt động của mình, chúng không đạt được điều này hơn điều kia, có chằng là do ngẫu nhiên. Vậy mục đích của người làm và của người chịu thì là một, dù dưới những phương diện khác nhau: vì cũng một điều người làm muốn chuyển thông thì người chịu định tâm đón nhận. Tuy nhiên, có những vật vừa làm vừa chịu, ấy là những tác nhân bất toàn: điều phù hợp với những vật này là đang khi làm cũng muốn chiếm hữu điều gì. Còn Tác nhân Đệ nhất (Thiên Chúa) là chính tác nhân duy nhất không hành động để đạt được mục đích nào đó cho mình, nhưng Người chỉ muốn chuyển thông sự hoàn bị và tốt lành của Người. Trong khi mỗi thụ tạo đều muốn đạt được sự hoàn bị riêng của mình, mà sự hoàn bị riêng của mỗi thụ tạo thì cũng giống như sự hoàn bị và tốt lành nơi Thiên Chúa. Do đó, sự tốt lành của Thiên Chúa là mục đích của tất cả mọi vật. (ST I, q.44, a.4)
SINH HOẠT THIẾU NHI
Trò sinh hoạt này cần ít nhất 6 người tham dự. Một người trong đó sẽ làm quản trò. Tất cả những người chơi sẽ bí mật viết ra tên của một vài thụ tạo cụ thể, chẳng hạn: khỉ, rắn, tinh tinh… Tiếp đến, quản trò sẽ thu lại tất cả những tờ giấy ấy và đọc lớn danh sách này cho mọi người cùng nghe. Sau đó người đầu tiên sẽ bắt đầu đoán xem ai sẽ viết cái gì? Ví dụ An sẽ hỏi: “Bảo, bạn đã viết con tinh tinh!”. Nếu đúng là như vậy thì Bảo sẽ về đội An. Hai người bây giờ là một đội và sẽ tiếp tục đoán.
Trong trường hợp đoán sai, ví dụ An và Bảo đoán: “Cường, bạn đã viết hoa bồ công anh”, nhưng Cường không viết điều đó, thì Cường sẽ trở thành người đoán. An và Bảo sẽ không còn là một đội. Trò chơi kết thúc khi một người đoán đúng và kéo tất cả mọi người về đội mình.
Sau trò chơi này, người quản trò sẽ đọc lại tất cả những cái tên đã được ghi trong danh sách. Chúng ta cùng thảo luận để xem những con vật, hay đồ vật này hoạt động thế nào để đạt đến mục đích của nó. Tiếp đến, chúng ta cùng suy nghĩ Thiên Chúa là chính mục đích của tất cả những điều này bằng cách nào?
PHIÊU LƯU NGOÀI TRỜI
Tất cả mọi thứ đều hành động vì một mục đích. Rõ ràng rằng chúng ta cũng đang hoạt động cho một mục đích nào đó. Mỗi việc chúng ta làm đều có một mục đích và cùng đích của chúng ta là được ở với Thiên Chúa và được hiểu biết Người một cách hoàn hảo.
Trong hoạt động này, bạn hãy đến cửa tiệm bán đồ làm vườn và mua một gói hạt giống. Bạn cũng cần chuẩn bị thêm vài tờ khăn giấy và một lọ thuỷ tinh nhỏ trong suốt. Tiếp đến, chúng ta bỏ khăn giấy vào lọ thuỷ tinh cho gần đầy. Đổ thêm nước vào lọ thuỷ tinh để khăn giấy bên trong đủ ẩm. Bạn ấn nhẹ khăn giấy xuống và lót thêm vài lớp khăn giấy cho đến khi gần đầy. Khăn giấy phải ẩm nhưng không được quá nhiều nước. Tiếp theo, đặt các hạt giống dọc theo cạnh của lọ thuỷ tinh để chúng ta có thể nhìn thấy được sự đâm rễ phát triển của nó. Bây giờ bạn hãy đặt lọ thuỷ tinh bên ngoài ánh sáng mặt trời, hoặc chỗ nào đó đủ nhiệt độ, và quan sát sự phát triển của hạt giống.
Bạn hãy chú ý để xem bằng cách nào những hạt giống này có thể “biết” nó phải làm gì? Nó sẽ trở thành cây như thế nào? Bạn biết đấy, những hạt giống rồi sẽ trở thành cây con. Có thể nói ngay cả hạt giống cũng đang hoạt động cho mục đích của mình.
NGẪM NGHĨ
Thánh Tôma nói rằng “mỗi tác nhân đều hoạt động cho một mục đích”. Tác nhân ở đây được hiểu là tất cả các thụ tạo, chẳng hạn thực vật, côn trùng, chim trời, bò sát, con người và cả thiên thần nữa. Như vậy ta có thể hiểu là mọi thứ trong công trình sáng tạo của Thiên Chúa đều có một mục đích.
Cuộc sống của chúng ta không phải ngẫu nhiên, nhưng có một trật tự. Mọi sự vật xảy ra đều có lý do riêng của nó. Tất cả động vật hành động đều có một mục đích, mặc dù có thể chúng không hiểu mục đích đó là gì.
Nếu quan sát các loài động vật chúng ta cũng sẽ thấy mọi loài đều đang hoạt động vì một mục đích nào đó. Chim trời bay lượn để tìm kiếm thức ăn nuôi con, bởi vì không có thức ăn những chim con mới nở sẽ chết. Khi mùa đông tới, những con vịt trời sẽ bay về phía nam để tìm thức ăn và kiếm chỗ an toàn. Con người cũng đang hoạt động vì một mục đích nào đó. Cuộc đời của chúng ta đều có ý nghĩa và giá trị. Mỗi hành động của chúng ta đều có một mục đích và hướng chúng ta đến một đích điểm. Thiên Chúa yêu thương và mời gọi con cái của Người trở về để sống trong hạnh phúc vĩnh cửu. Chúng ta chỉ cần vâng lời và đáp lại tiếng Chúa bằng cách làm cho ước muốn của chúng ta phù hợp với thánh ý của Người.
CẦU NGUYỆN
Lạy Chúa, con tạ ơn Chúa vì Chúa đã đặt để trong tâm hồn con một khát vọng được trở về cùng Chúa. Xin Chúa ban cho con ân sủng để con biết tìm kiếm Chúa. Xin Chúa cho con biết sống thánh thiện để con có thể đạt được cùng đích của cuộc đời mình là được chung hưởng phúc vinh thiên đàng. Amen.
